احترام به پدر و مادر در منطق اسلام
احترام به پدر و مادر در منطق اسلام
اگر چه عواطف انسانى و حق شناسى به تنهایى براى رعایت احترام در برابر والدین كافى است. ولى از آنجا كه اسلام حتى در مسائلى كه هم عقل در آن استقلال كامل دارد و هم عاطفه آن رابوضوح در مىیابد سكوت روا نمىدارد و به عنوان تاكید در این گونه موارد هم دستورهاى لازم را صادر مىكند، درباره احترام به والدین آنقدر تاكید كرده است كه در كمتر مسئلهاى دیده مىشود به عنوان نمونه به چند قسمت اشاره مىكنیم:
الف: در چهار سوره قرآن مجید، به نیكى به والدین بلافاصله بعد از مسئله توحید قرار گرفته است. این همردیف بودن، بیانگر این است كه اسلام تا چه حد براى پدر و مادر احترام مىگذارد.
1- ( .....لا تعبدون الا الله و بالوالدین احساناً» بقره /83 (.... بجز خدا را نپرستید و به پدر و مادر نیكى كنید).
2. (واعبدوا الله و لا تشركوا به شیئاً و بالوالدین احساناً» (نساء 36) و خدا را بپرستید و چیزى را با او شریك نكنید و به پدر و مادر نیكى كنید.
ب: اهمیت این موضوع تا آن پایه است كه هم قرآن و هم روایات، صریحاً توصیه مىكنند كه حتى اگر پدر و مادر كافر باشند، رعایت احترامشان لازم است.
1- ( وقضى ربك الا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احساناً» (اسراء 23) و پروردگارت حكم كرد كه جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیكى كنید.
2. (الا تشركوا به شیئاً و بالوالدین احساناً» (انعام 151) چیزى را با او شریك نكنید و به پدر و مادر نیكى كنید.
3. (و آن جاهداك على ا ن تشرك بى مالیس لك به علم فلا تطعمها و صاحبهما فى الدنیا معروفاً» (لقمان 15) و اگر آنان به تو اصرار كنند كه با من آنچه را كه علم به آن ندارى، شریك كنند اطلاعتشان مكن ولى در دنیا به نیكى با آنان رفتار كن.
ج: شكرگزارى در برابر پدر و مادر در قرآن مجید در ردیف شكرگزارى در برابر نعمتهاى خدا قرار داده شده است؛ چنانكه مىخوانیم: «ا ن اشكرلى ولوالدیك الى المصیر» (لقمان 14) مرا و پدر و مادرت را شكركن كه بازگشت به سوى من است؛ با این كه نعمت خدا بیش از آن اندازه است كه قابل احصا و شماره باشد، پس، این دلیل بر عمق و وسعت حقوق پدران و مادران است.
قرآن حتى كمترین بىاحترامى را در برابر پدر و مادر، اجازه نداده است. در حدیثى، امام صادق (ع) مىفرمایند: «لو علم الله شیئاً هو ادنى من اف لنهى عنده و هو من ادنى العقوق، و من العقوق ا ن ینظر الرجل الى و الدیه فیجد النظر الیها» اگر چیزى كمتر از «اف» وجود داشت، خدا از آن نهى مىكرد. «اف» كمترین اظهار ناراحتى است. و از این جمله، نظر كردن تند و غضب آلود به پدر و مادر است.
ه: با اینكه جهاد یكى از مهمترین برنامههاى اسلامى است، تا هنگامى كه جنبه وجوب عینى نداشته باشد، بودن در خدمت پدر و مادر از آن مهمتر است. پس اگر حضور در این جهاد موجب ناراحتى آنان شود، جایز نیست. در حدیثى از امام صادق (ع) آمده است كه مردى نزد پیامبر اسلام (ص) آمد و عرض كرد، جوان با نشاط وورزیدهاى است و جهاد را دوست دارد، ولى مادرش از این موضوع ناراحت مىشود. پیامبر (ص) فرمودند: «ارجع فكن مع والدتك فوالذى بعثنى بالحق لانسها بك لیله خیر من جهاد فى سبیل الله سنه» برگرد و با مادر خویش باش. قسم به آن خدایى كه مرا به حق مبعوث كرد، یك شب مادر با تو مأنوس شود، از یك سال جهاد در راه خدا بهتر است.
البته، هنگامى كه جهاد جنبه وجوب عینى پیدا كند، كشور اسلامى در خطر قرار گیرد و حضور همگان لازم شود، هیچ عذرى حتى نارضایتى پدر و مادر پذیرفته نیست.
پبامبر (ص) فرمودند: «ایاكم وعقوق الوالدین فان ریح الجنه توجد ممن سیرع الف عام ولایجدها عاق» از عاق پدر ومادر بترسید زیرا بوى بهشت از هزار سال راه به مشام مىرسد؛ اما هیچگاه به كسانى كه مورد خشم پدر و مادر هستند نخواهد رسید.
این تعبیر، اشاره لطیفى به این موضوع دارد كه چنین اشخاصى نه تنها در بهشت گام نمىگذارند، بلكه در فاصله بسیار زیادى از آن قرار دارند و حتى نمىتوانند به آن نزدیك شوند. سید قطب در تفسیر فىظلال القرآن، حدیثى به این مضمون از پیامبر (ص) نقل مىكند كه مردى كه مادرش را بر دوش گرفته بود و طواف مىداد، پیامبر (ص) را در همان حال مشاهده كرد. عرض كرد: «آیا حق مادرم را با این كار انجام دادم».
پیامبر فرمودند: «نه، حتى جبران یكى از نالههاى او را به هنگام وضع حمل» نمىكند.
یك نكتة كه دراینجا باید ذكر شود، این است كه گاه مىشود پدر و مادر پیشنهادهاى غیر منطقى یا خلاف شرع به انسان مى كند، بدیهى است اطاعت آنان در هیچ یك از این موارد، لازم نیست. ولى با این حال، باید با برخورد منطقى و انجام دادن وظیفه امر به معروف و نهى از منكر در بهترین صورتش، با این گونه پیشنهادها برخورد كرد. امام كاظم (ع) مىفرمایند: «كسى نزد پیامبر (ص) آمد و از حق پرد وفرزند سئوال كرد. فرمودند: باید او را با نام صدا نزند (بلكه بگوید پدرم)، جلوتر از او نرود، قبل از او ننشیند و كارى نكند كه مردم به پدرش بدگویى كنند (نگویند خدا پدرت را نیامرزد كه چنین كردى)».
پلوتون کم نورترین و زهره پر نورترین سیاره منظومه شمسی است.
وقت گل نی ( کنایه از وعده ای پوچ و تو خالی )
حضرت آدم و هوا چند ساعت در بهشت بودند؟
پاسخ صحیح را به صورت شماره سوال:پاسخ صحیح به شماره 5000 2853 080 909 پیامک کنید. مثال: از چپ به راست بخوانید 13441:3 |
در صورت ویژه بودن امتیاز آن به شما اضافه خواهد شد.