سوخت معرق، كمال هنر ایرانی!

هنر سوخت معرق یكی از گرانمایه‌ترین هنرهای ایرانی است چرا كه تركیبی از مجموع زیباترین هنرهاست و به همین دلیل در قدیم سوخت را..
در صدر اسلام برای حفظ آیات قرآن كه روی پوست یا كاغذ نوشته می‌شد آن را بین 2 تخته چوب نگهداری می‌كردند
در آن زمان اعرابی كه قومیت ایرانی داشتند برای تزئین جلد كتاب‌های قرآن، هنری به نام سوخت معرق را پدید آوردند. در حقیقت هنر سوخت معرق یك هنر اسلامی- ایرانی است. چرا كه در آن بیش از 10 هنر شامل طراحی، نقاشی، معرق‌كاری، برجسته كاری روی پوست، تذهیب، تشعیر، خوشنویسی، طلاكاری

صحافی استفاده می‌شود.
هنر سوخت معرق از دوره تیموریان به این شكل رایج شد در حالی كه تا قبل از آن تنها از اشكال هندسی در هنر سوخت استفاده می‌شد. اما در زمان تیموریان با احداث فرهنگستانی در هرات به دست بایسنقر میرزا استفاده از مینیاتور و هنرهای دیگر در هنر سوخت معمول شد. آغاز سوخت معرق به شكل جدید از آن فرهنگستان بود به گونه‌ای كه هنر نگارگری ایران در دوره‌ای از زمان به دلیل آثار تولیدی این فرهنگستان به مكتب هرات (مكتب بایسنقری) معروف شده است.
این هنر در دوره صفویه به‌دلیل انتقال پایتختی از هرات به اصفهان منتقل می‌شود و این زمانی است كه هنر سوخت معرق به اوج می‌رسد. سپس از اصفهان به خاندان گوركانی در هند و عثمانی در قسطنطنیه منتقل می‌شود.
تا قبل از زمان تیموریان بیشتر از اشكال هندسی برای كار سوخت استفاده می‌شد اما به دلیل ذوق هنرمندان ایرانی در دوره صفویه هنر تشعیر، تذهیب و نگارگری هم در سوخت معرق به كار گرفته می‌شود. تا این زمان تنها برای جلدهای قرآن و به ندرت كتاب‌های در باب حكمت و عرفان از هنر سوخت معرق استفاده می‌شود این روند ادامه داشت تا حدود سال 1300 هـ.ش در این دوره تحول بسیار بزرگی در هنر سوخت معرق پدید آمد این تحول شگرف به وسیله مرحوم استاد میر محمد معلم خوشنویس و مرحوم استاد آقا تقی كرباسی بنیان‌گذاری شد و از این پس هنر سوخت برای تهیه تابلو نیز استفاده شد.
به‌دلیل سختی و مشقت كار سوخت و زمان بر بودن هنر سوخت تعداد هنرمندان سوخت كار محدود بوده است. به طوری كه تنها از شاگردان مرحوم استاد میرمحمد معلم خوشنویس می‌توان به استاد حسین و علی خوشنویس زاده و از شاگردان آقاتقی كرباسی مرحوم استاد حسین ختایی و مرحوم خانم عفت ختایی را نام برد.