کاندیدای اصلح کیست؟-نماينده اصلح کيست؟

امام علی (ع) در منشور خود به مالک اشتر
چنین می فرماید: "اگر مشکلی رخ داد که
ناچار شدی با دشمن صلح برقرار کنی یا عهد
یا میثاقی ببندی باید به پیمان خود
وفادار باشی، قرارداد را با کمال درستی
محترم شماری و جانت را سپر پیمان سازی"

مسئولیت انسان نسبت به سرنوشت خود و جامعه از ارزشهای مسلم دین اسلام می باشد و این امر در آیات و روایات و سیره معصومین(ع) مورد تاکید قرار گرفته است. بنابراین مشارکت افراد در تصمیمات، سیاست گذاری، اداره امور اجتماع و تعیین کارگزاران از حقوق اولیه هر مسلمان به حساب می آید.
از این رو افراد در جامعه اسلامی دارای توانایی انتخاب نسبت به سرنوشت جمعی خویش بوده و آزادی سیاسی، مولود اختیاری است که خداوند ارزانی داشته است.
بر این اساس در اصل ششم قانون اساسی چنین آمده است:
در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکا مردم اداره شود؛ از انتخابات ریاست جمهوری، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضا شورای اسلامی و نظایر اینها تا همه پرسی در مواردی که در اصول دیگر قانون معین می گردد.
پس نقش حضور مردم در سرنوشت جامعه امری روشن و واضح است و در جمهوری اسلامی ایران اداره امور کشور برعهده خود مردم می باشد که از طریق برگزاری انتخابات این مسئولیت را به افراد واجد شرایط واگذار می کنند. شکی نیست هر فرد مسلمانی نسبت به سرنوشت امور جامعه اش می بایست حساس باشد چون این انقلاب متعلق به همه اقشار مردم بوده و همه در آن سهیم می باشند.
اما نکته اینجاست که هر حقی مسئولیتی را در پی دارد. حال که ما حق انتخاب افراد جهت تصدی مسئولیتهای مختلف برای اداره جامعه خود را داریم وظیفه ماست که مسئولیتها را در دست صالح ترین افراد قرار دهیم.
مرحوم علامه امینی در کتاب الغدیر می نویسد:
هر کس از مسلمانان کارگزاری را بر سر کار بیاورد و به او مسئولیت بدهد در حالی که می داند در بین مسلمانان فردی وجود دارد که او برای این کار سزاوارتر و به کتاب و سنت پیامبر(ص) آشناتر است، آن کس به خدا و رسول خدا و جمیع مسلمین خیانت کرده است.
با توجه به مطالب گفته شده اکنون که در آستانه یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هستیم وظیفه ما در انتخاب فرد شایسته و اصلح امری واضح و مبرهن است. اما سوال اینجاست که شاخصه های مهم یک فرد اصلح چیست؟
شاخصه های مهم یک کارگزار حکومت اسلامی در کلام امیر مومنان و مولای متقیان(ع) چنین تشریح شده است:
۱- ایمان و تقوا:
توصیه امام علی (ع) به مالک اشتر در این خصوص شنیدنی است “ای مالک، مالک نفس خویش باش و آن را بدست هوا مسپار، نفس خویش را با ترک خواهش ها بکُش و به هنگام سرکشی عنانش را بکش که نفس، پیوسته به بدی فرمان می دهد جز آنکه خدای رحم کند و در اجابت نفس در نارواها بخل ورزد.”
در واقع این شاخصه اصلی ترین و جامع ترین شاخصه یک کارگزار حکومت اسلامی است؛چرا که هر کس دارای تقوای الهی است بقیه آیتم های یک کارگزار حکومت اسلامی را نیز داراست.
۲- رعایت عدالت و انصاف:
رعایت و برقراری عدالت یکی از مهمترین وظایف یک مدیر اسلامی است. عدالت مبنای همه حرکتهای صحیح مدیریت است که در اثر وجود عدالت همه چیز در جای خود قرار می گیرد. یک نماینده عادل کسی است که به مشکلات شهروندان حوزه انتخابیه اش فارغ از همه نگاههای سیاسی، عقیدتی و … رسیدگی کند. به تعبیر جالب یکی از کاندیداها که می گفت : “بنده دکتر هستم و فقط دو چیز را می شناسم: درد و درمان؛ وقتی بیماری به نزد من برای معالجه می آید از او نمی پرسم چه مذهبی داری و گرایش سیاسی و عقیده ات چیست؟ بلکه صرفا چون بیمار است در جهت بهبود او تلاش می کنم، نگاه یک نماینده نیز به مشکلات مردم باید چنین باشد بدین معنا که مشکلات مردم همانند یک بیماری است که می بایست در جهت حل آنها اهتمام نمود”
۳- پاکی و صلاحیت خانوادگی:
امام علی (ع) می فرماید: «…مِنْ أَهل البُیُوتاتِ الصّالِحَه»
«کارگزاران دولتی را…از خاندان های پاکیزه و با تقوا…انتخاب کن.»
همچنان که در علم روانشناسی نیز ثابت شده است، پاکی و فضایل اخلاقی و انسانی خانواده اثر بسزایی در تربیت افراد و فرزندان خواهد داشت. آنانکه در خانواده های پست، تنگ نظر، کوته بین، کینه ای و بدخلق و… تربیت و بزرگ شوند، خواه ناخواه اگر مسئولیتی را بپذیرند، با تنگ نظری و کوته بینی و دیده پست و کینه توزانه با افراد تحت امر یا مافوق خود برخورد خواهند نمود. برخلاف کسی که در خانواده ای بلند مرتبه، دارای فضائل انسانی و اخلاقی و… رشد و نمو کرده باشد؛ طبیعی است چنین شخصی در هر پست و مقامی که باشد، آثار نیک او به زیردستان و بالادستان تراوش و سرایت خواهد کرد و به همین جهت است که امیرالمؤمنین علی (علیه السلام)، این نکته را از معیارهای گزینش حاکمان جامعه قرار داده و بر آن تأکید نموده اند.
۴- سابقه مسلمانی و دلبستگی دینی:
«من اهل…القَدَم فی الاسلامِ المُتُقَدِّمَة»
«و از میان آن ها افرادی را که…پیشگامتر در اسلامند، برگزین.»
از جمله معیارهای گزینش حاکمان را دلبستگی به اسلام و مسأله سابقه اسلامی برشمرده اند. سزاوار نیست حاکم و زمامدار جامعه اسلامی از تازه مسلمانان باشد. آنان که در زیر فشار اهل کفر و طاغوت، حقیقت را پیدا نموده و با رضایت، قلب خویش را به اسلام و ایمان منوّر کرده و اندیشه ای جز اعتلای پرچم توحید نداشتند و در این راه از جان و مال و آبروی خویش مایه گذاشته اند، با آنان که از روی ناچاری و برای حفظ جان خویش و یا در پی کسب منافعی، بر سفره آماده نشسته اند، قابل مقایسه نمی باشند. بنابراین با بررسی سوابق انقلابی و مبارزاتی کاندیداهای موجود در زمان طاغوت و جنگ تحمیلی، همچنین فعالیتهای جهادی آنها در جهت کمک به محرومین می توان پی برد که کدامیک از آنها دلبستگی بیشتری به دین و مکتب امام حسین (علیه السلام) دارد.

۵- پرهیز از غرور و خودپسندی:
یکی از بیماریهای مُهلک یک کارگزار، گرفتار خودپسندی شدن و اینکه به محض منصوب شدن به یک مدیریت “خود را بالاتر از دیگران دیدن” است.
کارگزاری که دچار خودپسندی می شود از جستجوی مرحله بهتری برای کار خود و بالا بردن سطح آن باز می ایستد و هم از دیدن و پذیرفتن نوع بهتری از کار مورد نظر باز می ماند، بنابراین ما می بایست کسی را بعنوان کارگزار اصلح انتخاب کنیم که رزومه کاری گذشته اش آلوده به خود شیفتگی مدیریتی نباشد!
حضرت علی (ع) در نامه خویش به مالک اشتر می فرمایند: «اگر قدرت و مقامی که به دستت رسیده برایت خودپسندی و عجب آورده و کبریا و عظمتی برای خود پنداشتی، ملک خدای بالای سرت را بنگر، بیندیش که قدرت هایی که تو در حق خود نداری او درباره تو دارد… که خدا هر جباری را ذلیل گرداند و هر گونه فخرفروشی را زبون سازد.»
۶- مشورت با دیگران:
امام علی (ع) می فرماید: مبادا بگویی من نیرومندم، امر می کنم و دستوراتم را اجرا می کنم. زیرا این روش موجب فساد فکر، تضعیف دین و نزدیک شدن به انحراف است. بنابراین داشتن یک گروه مشورتی قوی که در زمینه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی دارای تخصص می باشد برای یک نماینده مجلس که می خواهد در زمینه های مختلف قانونگذاری کند و یا مشکلات حوزه انتخابیه اش را واکاوی و راه حل مناسب جهت حل آن پیدا کند، امری لازم و ضروری است. جای بسی تعجب است که در برخی محافل این امر تعبیر به وابستگی می شود! آیا اگر یک مسئول عملی را بدون مشورت با دیگران آن هم در شرایطی که تصمیمش تاثیر گذار در سرنوشت مردم است به صرف اینکه از نظر او عاقلانه است اجرا کند، آن وقت او مستقل است؟!!
۷- خدمت عاشقانه و توجه به محرومین :
پس از پذیرش مسئولیت، کارگزار باید تمام حسابگری های نفسانی را به کناری نهد و با تمام وجود خود را وقف انجام وظیفه نماید. بر خلاف کسانی که تصور می کنند مدیریت یعنی دست کشیدن از کار و تنها نظاره گر بودن؛ چراکه آن مقدمه ایست برای تن پروری و راحت طلبی. بنابراین یکی از شاخصه های مهم یک کاندیدای اصلح این است که وقتی به گذشته او نگاه می کنیم در شرایط حساس از منافع شخصی خود گذشته و با نیت الهی خدمت به محرومین، منفعت طلبی و راحت طلبی را رها نموده و بار مشکلات جامعه را به دوش کشیده است. کسی که خود درد فقر را چشیده و حجم زیادی از کارنامه اعمالش کمک به نیازمندان محرومین و مستضعفان بوده است.
۸- وفای به عهد:
امام علی (ع) در منشور خود به مالک اشتر چنین می فرماید: “اگر مشکلی رخ داد که ناچار شدی با دشمن صلح برقرار کنی یا عهد یا میثاقی ببندی باید به پیمان خود وفادار باشی، قرارداد را با کمال درستی محترم شماری و جانت را سپر پیمان سازی.”
نکته جالب و قابل تاملی که در کلام مولا وجود دارد این است که ایشان توصیه می کنند به “وفای به عهد با دشمن”، حتی اگر جانت در این راه به خطر بیفتد. حال سوال اینجاست به نظر شما یک کارگزار حکومت اسلامی نسبت به عهد و پیمان خود با مردم که در واقع خدمتگزار آنها محسوب می گردد می بایست چگونه باشد؟!
برادر و خواهر عزیز مطالبی که گفته شد بخش مهمی از ویژگیهای یک کارگزار حکومت اسلامی از نگاه مولای متقیان امام علی (ع) می باشد که می تواند چراغ راه ما جهت انتخاب فرد شایسته و اصلح در انتخابات مجلس شورای اسلامی باشد. در تاریخ انقلاب ما کم نبوده است شرایط حساسی که بواسطه آنها می توان در کارنامه گذشته کاندیداهای موجود کنکاش کرد که عملکرد کدامیک از انها با کلام نورانی حضرت آقا نزدیک تر بوده است؛ از جمله آنها می توان به مبارزات با نظام شاهنشاهی، تلاش در صحنه های علمی و تخصصی، ایجاد نهادهای انقلابی پس از پیروزی انقلاب، جنگ تحمیلی، در صحنه جهاد بودن و کمک به محرومین و مستضعفین. اینها مواردی است که به ما کمک شایانی در جهت شناسایی فرد شایسته می کند.
اما نکته آخر اینکه ما آزاد هستیم در مملکتی که به نام امام زمان(عج) مزین است به هر کسی که فکر می کنیم شایستگی این سمت را دارد رای دهیم، اما این نکته را از ذهن خارج نکنیم که ما بعنوان یک مسلمان در قبال انتخابمان در پیشگاه خداوند تبارک و تعالی مسئول هستیم.
مهمترين ويژگي‌هايي که يک نماينده مجلس بايد از آن برخوردار باشد تا شايستگي راهيابي به خانه ملت را داشته باشد اصلح بودن است.
نبايد فراموش کنيم که بحث قانونگذاري و نظارت بر قوه مجريه برعهده قوه مقننه است که متشکل از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي می‌باشند و بر اين اساس يکي از مهم‌ترين انتخابات در انواع انتخابات سياسي، ‌انتخابات مجلس شوراي اسلامي است.
اکنون نيز که در آستانه انتخابات دهمين دوره مجلس شوراي اسلامي قرار داريم، توجه به ويژگي‌هاي اين افراد و دقت در انتخاب فرد مناسب ضروري مي‌نمايد.
مقام معظم رهبري در رابطه با صلاحيت نمايندگان معتقدند: «آن کسانى که به وسيلة شوراى نگهبان صلاحيت آنها اعلام مي‌شود، معنايش اين است که اين از حداقل صلاحيت مورد نياز برخوردار است. در بين اين کسانى که اعلام مي‌شوند، افرادى هستند با صلاحيت‌هاى بالاتر، افرادى هستند در سطح پايين‏تر. هنر ملت ايران و مردم شهرها و حوزه‏هاى انتخابيه اين است که دقت کنند، نگاه کنند، بشناسند اصلح را، بهترين را انتخاب کنند.»
ايشان همچنين می‌فرمايند: «در جمهورى اسلامى، انتخاب، انتخاب اصلح است؛ نه رقابت انتخاباتى. این دعواها و رقابتها، متعلق به دموکراسی‌هاى غربى است که ازخدا و دین، هیچ‏ چیزى به مشامشان نرسیده است.کارهایى که بعضیها انجام مى‏دهند، باب جمهورى اسلامى نیست. در این‏جا ممشا، ممشاى اسلامى است و انتخاب، انتخاب اصلح. مردم باید با چشم باز و با بصیرت وارد بشوند و آدمهایى را که اطمینان پیدا مى‏کنند، انتخاب کنند.»
بر همين اساس، معيارها و ملاک‌هاي مورد نظر مقام معظم رهبري در انتخاب افراد اصلح براي نمايندگي مجلس را مرور مي‌کنيم.
ايشان معتقدند از بين کانديداهاي نمايندگي بايدکساني انتخاب شوند که: «بهترين از لحاظ ايمان، بهترين از لحاظ اخلاص و امانت، بهترين از لحاظ ديندارى و آمادگى براى حضور در ميدان‌هاى انقلاب؛ دردشناس‏ترين و دردمندترين نسبت به نيازهاى مردم را انتخاب کنند. اينها فرصت‌هايى، است [که] بايستى مردم عزيز ما در همه جاى کشور هوشيارانه، با بصيرتِ تمام تلاش کنند، پيدا کنند و با رأى خود مسجل کنند و مجلس را آن مجلسى را که مورد نياز جامعة کنونى ماست تشکيل بدهند.»
ايشان همچنين می‌فرمايند: «بهترین کیست؟ من نسبت به شخص، هیچ‏گونه نظرى ابراز نمی‏کنم؛ اما شاخصهائى وجود دارد. بهترین، آن کسى است که درد کشور را بفهمد، درد مردم را بداند، با مردم یگانه و صمیمى باشد، از فساد دور باشد، دنبال اشرافیگرى خودش نباشد. آفت بزرگ ما اشرافیگرى و تجمل‌‏پرستى است؛ فلان مسئول اگر اهل تجمل و اشرافیگرى باشد، مردم را به سمت اشرافیگرى و به سمت اسراف سوق خواهد داد.»
نکته بسياري مهمي که قابل توجه است اين است که يکي از عمده‌ترين مسائل موجود در نظام‌هاي سياسي‌اي که رجال آن بر‌اساس روش‌هاي انتخابي تعيين مي‌شوند،‌ بحث تبليغات جهت جلب‌نظر انتخاب‌کنندگان است. بر همين اساس در اين‌گونه نظام‌ها عمدتاً کساني که تبليغات بيشتر، جذاب‌تر و متنوع‌تر دارند از شانس انتخاب بيشتري برخوردارند. لذا همواره کانديداهاي نمايندگي بر‌اساس توان مالي خود، طيف وسيعي از روانشناسان و‌ هنرمندان را جهت انجام چنين اموري بسيج مي‌کنند و کساني که از تمکن مالي بيشتري برخوردار باشند از متخصصين بهتر و بيشتري در اين زمينه بهره مي‌برند و تبليغات رنگين‌تر و گسترده‌تري ارائه مي‌دهند و هزينه‌هاي بسيار هنگفتي در اين راه خرج مي‌نمايند. يکي از نکاتي که مقام معظم رهبري در رابطه با اين روش تبليغات دارند اين است که: «مردم بايد توجه داشته باشند که تبليغات رنگين و متنوع ملاک نيست.»

برنامه نماينده
يکي از تصورات اشتباهي که در ذهن عموم مردم در رابطه با وظيفه نمايندگان مجلس مي‌باشد، اين است که وظيفه اصلي نمايندگان، پيگيري و جذب امکانات مختلف براي حوزه انتخابي خود است. بر همين اساس يکي از راهکارهاي تبليغاتي نمايندگان اين است که وعده‌‌هاي مختلفي در زمينه‌ پروژه‌هاي عمراني و رفاهي به مردم منطقه خود مي‌دهند که بسياري از اين وعده‌ها غير عملي است. در حالي که اساساً نماينده منتخب مردم يک حوزه انتخابي است که به عنوان نماينده افکار عمومي آن بخش از کشور،‌ در بحث قانونگذاري و نظارت بر دستگاه‌هاي اجرايي ايفاي نقش نمايد.
بر اين اساس، مقام معظم رهبري در بحث انتخاب نماينده مي‌فرمايند: «وعده‏هاى غير عملى ملاک نيست. من با خودِ نماينده‏هاى محترم در دوره‏هاى مختلف وقتى مواجه شدم، به اينها گفتم: آقايان و خانم‌هاى نماينده! وظيفة نماينده اين نيست که وعدة عمرانى و فلان پروژه، فلان کار را در منطقة انتخابى خود به مردم بدهد؛ اينها کار اجرايى است، کار دولت است. وظيفة نماينده اين است که بتواند قانون مورد نياز کشور را پيدا کند، آن قانون را جعل کند. وقتى قانون شد يعنى قاعده‏اى گذاشته مي‌شود دستگاههاى اجرايى و قضايى مجبورند برطبق قانون عمل بکنند و عمل مي‌کنند. وعده‏هاى غيرعملى دادن، وعده‏هاى بزرگ دادن، اينها ملاک نيست؛ بايد مردم توجه کنند؛ گاهى علامت منفى هم هست.»
برنامه، ویژگی دیگری است که یک کاندیدا را از کاندیداهای دیگر متمایز می‌سازد. آنچه در فضای انتخابات زیاد شنیده می‌شود، شعار است نه برنامه. متاسفانه اکثر برنامه‌هایی هم که کاندیداها مطرح می‌کنند در سطح یک شعار باقی مانده است. بنابراین مقصود از برنامه، طرح‌هایی است که قابلیت اجرایی داشته باشند و با قوانین بالادستی و حتی پایین‌دستی تناقض ماهوی نداشته باشند.

استقلال نماينده
از آنجا که يکي از مهم‌ترين و اساسي‌ترين شعارهاي مردم در طول نهضت و انقلاب، بحث استقلال کشور بوده و يکي از ضعف‌هاي عمده حکومت منحوس پهلوي وابستگي به قدرت‌هاي بيگانه و حضور آنها در تصميم‌گيري‌هاي مهم کشور بوده است، يکي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي نمايندگان اصلح مجلس از نظر مقام معظم رهبري، اهتمام و اعتقاد به شعارهاي انقلاب و اهداف اصيل آن و به ويژه بحث استقلال و عدم وابستگي است: «تأکيد مکرر بر لزوم انتخاب نمايندگان اصلح و توجه به تدين داوطلبان نمايندگى مجلس به اين دليل صورت مى‏گيرد که اين ملت استقلال خود را آسان به دست نياورده است و وابستگى نيز از لااباليگرى دينى حاصل مى‏شود. بنابراين مبادا کسانى به مجلس بروند که گيرنده آنها منتظر فرستنده قوى آمريکا و غرب باشد و هر چه آنها بگويند، اينها به زبان ديگر در داخل مملکت تکرار کنند.»
رهبر فرزانه انقلاب ضمن هشدار از راهيابي عناصر خود فروخته به مجلس يادآور مي‌شوند: «در برخى تبليغات انتخاباتى شعارهايى ديده مى‏شود که نه فقط رنگ و بوى مذهبى ندارد، بلکه ضد مسائل انقلابى و دينى است و اين خطر است. البته ما به هوشيارى ملت مطمئن هستيم، اما اين احتمال وجود دارد که يک کسى بتواند با تبليغات مختلف و غبارآلوده کردن فضا به مجلس راه يابد. البته ملت آگاه و رنج کشيده بيدار است و اگر مشاهده کرد که عنصر وابسته‏اى به مجلس راه يافت، او را از مجلس نيز بيرون خواهد انداخت.»
نماینده اصلح باید رویین‌تن باشد، نه عافیت‌طلب. فردی که به مجلس می‌رود امانت‌دار خواسته‌های ده‌ها هزار شهروندی است که به او رای داده‌اند و از آن بالاتر پاسدار قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. پس عافیت‌طلبی و برگزاری علی‌السویه امور در قاموس نمایندگی جایگاهی ندارد. نماینده اصلح باید مقبولیت لازم را برای دفاع از خواسته‌های موکلانش داشته باشد و بی‌محابا حق آنان را مطالبه کند. البته نباید شجاعت سیاسی را با نمایش‌های برخی نمایندگان که برای رفتن به سرخط خبرها اجرا می‌کنند و حریف می‌طلبند، یکی دانست.
رهبر معظم انقلاب در بیان ویژگی‌های نماینده اصلح نیز آورده‌اند: «...پایبندى او به اسلام باشد، پایبندى او به عدالت باشد، پایبندى او به منافع ملى باشد، مرز او با دشمن مرز مشخصى باشد. ... بعضى، از دشمن رودربایستى دارند؛ بعضى، ملاحظه دشمن را مى‏کنند. ملاحظه ‏ ملت را باید کرد، ملاحظه‏ خدا را باید کرد، نه ملاحظه‏ دشمن را. دشمن، دشمن است؛ هرچه ملاحظه کنى، هرچه عقب بنشینى، او جلو مى‏آید. اگر خاکریز شما در مقابل دشمن خاکریز مستحکمى نباشد، او نفوذ مى‏کند. دشمنان این را مى‏خواهند. یکى از شاخصها همین است. مردم در هرجاى کشور هستند، به این شاخص توجه کنند آن کسانى که مرزشان با دشمن و دست‏ نشاندگان دشمن مرز کم‏رنگى است، این‏ها براى ورود به مجلس اصلح نیستند. کسانى باید باشند که مرز روشنى با دشمن داشته باشند.»
ايشان همچنين می‌فرمايند: «ملت ایران در انتخابهاى خود توجه کند؛ کسانى با رأى ملت سر کار نیایند که در مقابل دشمنان بخواهند دست تسلیم بالا ببرند و آبروى ملت ایران را ببرند. کسانى سر کار نیایند که بخواهند با تملق‌گوئى به غرب، به دولتهاى غربى، به دولتهاى زورگو و مستکبر، به خیال خودشان بخواهند براى خودشان موقعیتى در سطح بین‌المللى دست و پا کنند. اینها براى ملت ایران ارزشى ندارد. کسانى سر کار نیایند که دشمنان ملت ایران طمع بورزند که به وسیله‌ آنها بتوانند صفوف ملت را از هم جدا کنند، مردم را از دینشان، از اصولشان، از ارزشهاى انقلابى‌شان دور کنند. ملت باید آگاه باشد. اگر کسانى بر سر کار بیایند که در مراکز گوناگون سیاسى یا اقتصادى به جاى اینکه به فکر ادامه‌ راه امام و ارزشها و اصول ترسیم شده‌ به وسیله‌ امام باشند، به فکر به دست آوردن دل فلان قدرت غربى و فلان مستکبر بین‌المللى باشند، براى ملت ایران مصیبت خواهد بود. این آگاهى براى ملت لازم است.»

توانمندي علمي
يکي از نکات مد‌نظر انتخاب‌کنندگان بحث تخصص نمايندگان منتخب و توانايي علمي و عملي آنها در نوع مسئوليتي که برعهده‌ مي‌گيرند،‌ مي‌باشد. اما نکته‌اي که حضرت امام‌(ره) نيز همواره بر آن تأکيد داشتند بحث تعهد در کنار تخصص بود. لذا مقام معظم رهبرى نيز در يکي از سخنراني‌هاي خود با اشاره به برخى تبليغات در مورد اصالت دادن به تخصص داوطلبان نمايندگى تصريح مي‌کنند: «تخصص نيز امرى لازم است و ما امروز متخصص کم نداريم، اما ملت هوشيار ايران بايد دقت کند که در ميان همين متخصصان، متدين‌ها را انتخاب کند؛ زيرا دين و تدين مانع وابستگى مى‏شود و اگر ديندارى نباشد وابستگى آسان مى‏شود.»
یکی دیگر از ویژگی‌های کاندیدای خوب، نسبت شعارها و وعده‌هایش با واقعیت است. خیلی از کاندیداها نه از سر عدم صداقت، بلکه به خاطر میل بیش از حد به پیشرفت و کم‌تجربگی وعده‌هایی می‌دهند که نه خودشان، بلکه هفت نسل بعد از خودشان هم توان و امکان اجرای آن را ندارند. تکیه بر این وعده‌ها از یک طرف منجر به ناامیدی می‌شود و از طرف دیگر اعتماد عمومی نسبت به صداقت نمایندگان را خدشه‌دار می‌کند. واقع‌بینی هم کاندیدای مجلس و هم صاحبان رای نتیجه مثبتی به همراه خواهد داشت.

نمونه مجلس ناکارآمد
مجلس ششم که اکثریت آن را حزب مشارکت تشکیل داده بود، پرتنش‌ترین و جنجالی‌ترین مجلس پس از انقلاب بوده است . نامه ۱۲۷ نماینده مجلس به رهبر معظم انقلاب اسلامی (که کارنامه ننگین و فضاحت‌باری برای مجلس ششم به حساب می‌آید و نشانه همراهی و همدلی عده‌ای از نمایندگان با دشمنان خارجی است)، قرائت بیانیه نمایندگان در حمایت از جریان موسوم به ملی مذهبی‌ها در صحن علنی مجلس، طرح منع شکنجه و‌... و نیز نطق‌های اختلاف‌آفرین و دعوت به آشوب برخی از نمایندگان مجلس، تحصن در مجلس در‌پی رد صلاحیت شدنشان توسط شورای نگهبان و استعفای دسته‌جمعی و... کارنامه این مجلس بود، که در ایجاد تنش و جنجال در جامعه و سوق دادن کشور به سوی التهاب، درگیری و دور ماندن از آرامش به خصوص در دانشگاه‌ها تأثیر بسیاری داشت.