صنایع دستی و سوغات خرم‌آباد

صنایع دستی هر قوم و ملتی، معرف ذوق و خلاقیت های آنان در پاسخ به ضرورت های مادی و معنوی در مرحله مشخصی از گسترش تاریخی است. انسان ها با توجه به خصوصیات فردی و نوع نیازهایشان، همواره در ستیزی دائمی با طبیعت به سر برده و با فعال نمودن ذوق و اندیشه و احساس، در صدد تغییر دادن و تصرف در ساخت طبیعت برآمده اند تا به جبران کمبودها و هر آنچه هستی آنها را از داشتن آن محروم کرده دست یابند. صنایع دستی تجلی ویژگی های فرهنگی و مظهر تمدن انسان های هر جامعه در گذر تاریخ است. در استان لرستان صنایع دستی ثمره دست هایی است که عشق را از قلب خود جاری ساخته و با انگشتان خود آن را بر تار و پود گلیم و جاجیم نمود داده اند و یا با تلنگرهای چکش آن را حک می کنند.

قالی لری - بروجرد

نوار بافته شده توسط بافنده بختیاری - الیگودرز
از نظر اجتماعی و فرهنگی، صنایع دستی لرستان با توجه به پیشینه تاریخی غنی و تنوع قومیت ها، در سه نوع متمایز عشایری، روستایی و شهری شکل گرفته اند. بیشتر تولیدات صنایع دستی عشایری به مصرف خانوار می رسد و کمتر به بازار عرضه می شود. انواع صنایع دستی عشایر لرستان عبارت اند از: سیاه چادر، قالی و گلیم، هور، هور اسبو. صنایع دستی روستایی را قالی، گلیم، رنگرزی و جاجیم بافی را تشکیل می دهند.

جاجیم - تولید روستاهای الیگودرز [

صنایع دستی لرستان همواره مجالی برای بروز ذوق و سلیقه لرستانی ها در ادوار تاریخ بوده است. از زمانی که گلیم ها و جاجیم های بافته شده دست زنان لر، زیبنده نمایشگاه های بین المللی شد و یا شاید از دورتر و هنگامی که اولین سماور ورشویی ایران به دست اساتید مجرب در بروجرد ساخته شد و یا شاید حتی قبل تر از آن هنگامی که زیور آلات مفرغی آذین بخش گیسوان زنان لر بود، اوج هنرمندی این مردمان جهانیان را شگفت زده کرده بود.

ورشو سازی بروجرد

سینی ورشو قلم کاری شده، اثر استاد غریب - بروجرد
پیشینه ی صنایع دستی لرستان

پیشینه کهن لرستان با پیدایش و شکل گیری بسیاری از صنایع دستی که هنوز برخی از آنها همراه با تغییراتی چند، ساخته و پرداخته می شوند، پیوندی ناگسستنی داردو نخستین این صنایع را می توان به ابتدایی ترین دست ساخته های سنگی مکشوفه از غارهای مسکونی پیش از تاریخ کُنجی، یافته و پاسنگر خرم آباد که در حدود 40-35 هزار سال پیش توسط ساکنان آن تولید شده اند مربوط دانست. هر چند که ابزارهای بدست آمده بسیار ابتدایی و عاری از ویژگی های هنری اند اما در سیر تحولات به وجود آمدنشان دارای تنوع بسیاراند. از صنایع دستی که قدمی دیرین دارد صنعت سفالگری لرستان است. ظروف سفالی که اغلب توسط زنان ساخته می شده اند قدمت آنها را مربوط به هزاره 7-8 پیش از میلاد می دانند. گذشته از آنکه این ظروف را معمولا برای استفاده های متفاوتی می ساختند، بر روی بسیاری از آنها نقش هایی دیده می شود که حاکی از احساسات و تفکرات درونی سازندگان آنها نسبت به دنیای پیرامونشان بوده است. این تصاویر معمولا گیاهی، هندسی، حیوانی بوده است که با ظرافت و دقتی هنرمندانه بر روی این ظروف ترسیم شده است. تکه سفالینه های بدست آمده از تپه ها و محوطه های باستانی به ویژه باغ نو و ماسور خرم آباد تنوعی از این نقوش هندسی را به نمایش گذاشته اند.