صنایع دستی و سوغات شیراز

صنایع دستی و سوغات شیراز
خاتم سازی

خاتم سازی در واقع آراستن سطح اش اء چوبی بصورتی شب ه به موزائ ک با مثلثهای کوچک است و ا ن مثلثها هر چه ظر ف تر و طرحها و اشکالی که با ا ن مثلث ها بوجود می آ د هر چه منظم تر باشد خاتم مرغوبتر است. البته مرغوب ت مواد اول ه بکار رفته در خاتم ن ز باعث بالا بردن ارزش آن می گردد.

سفالگری

مهمتر ن مواد اول ه در کار سفالگری : گل، ماسه و مواد سوختنی است. گل رس به خاطر داشتن اکس د آهن و آهک دارای خاص ت شکل گ ری و چسبندگی است و م توان با آن ظرفهای غ ر قابل نفوذ ساخت. برای ته ه سفال ابتدا گل را از معدن به محل کارگاه نموده و سپس مقداری مع ن آب و ماسه به آن می افزا ند. پس از ا نکه گل و ماسه و آب کاملاً با هم مخلوط شد و آماده گرد د، گل به قطعاتی با اندازه های مورد ن از تقس م می شود و هر قسمت را بطور جداگانه روی چرخ سفالگری گذاشته و شروع به چرخکاری می نما ند.

شیش گری

ش ش جسمی است شفاف، شکننده و ترک بی از س لک کاتهای قل ا ی که ا ن اجسام را در کوره ذوب می نما ند و به وس له دست ا به کمک قالب های مخصوص به آنها شکل می دهند. اش ا ی که از مناطق مختلف کشور نظ ر شوش، ری، ساوه و ن شابور از ز ر خاک به دست آمده نشان دهنده ساخت ا نگونه ظروف در اکثر نقاط کشور در گذشته های دور می باشد. ظروف ش ش ای در اوا ل دوره اسلامی ب شتر شامل بطری، قوری، گلدان و فنجان بوده است که برای مصارف خانگی بکار می رفته است. برخی اش اء باقی مانده متعلق به قرون هشتم و نهم م لادی است که بدون تزئ ن می باشد. همچن ن تعدادی دکمه ش ش ای که طی کی از حفر ات ناح ه حسنلو بدست آمده متعلق به عهد هخامنشی است که بروجرد و رونق ش ش گری در آن عصر گواهی می دهد.

قلمزنی

آنچه امروز بعنوان قلمزنی شناخته می شود و مصنوعات فراوانی اعم از مس و برنج بوس له آن تزئ ن می گردد در ا ران دارای سابقه ای بس ار طولانی است. از آثار فلزی دوره هخامنش نمونه های بس اری بدست ن امده تا دورنمای رواج ا ن هنر در آن دوران را مشاهده کن م ولی مجموعه ظرفها و بشقابهای نقره و طلای عصر ساسانی که بدست استادان ا رانی قلم خورده است و سلاط ن ا ن سلسله را در بزم ا رزم و شکار نشان می دهد و در موزه "ارم تاژ" شهر لن نگراد نگاهداری م شود رواج صنعت قلمزنی را در آن عصر تا د می کند. در دوران اسلامی تار خ ا ران صنعت قلمزنی رواج فوق العاده داشته است و شاهد بر ا ن مطلب مجموعه ابر قهای برنزی و آثار ز بای فلزی از نوع بخوردان و ظرفهای آبخوری است که به شکل ح وانات و پرندگان ساخته شده و ب شتر آنها در خراسان و همدان و ری و سمرقند بدست آمده است.

گلیم بافی

آسودن بر روی کف پوشی گرم و نرم در پی روزی پرکار و سخت، ام د و توانی است برای برخوردی دوباره با واقع تهای سخت و ش ر ن کار روزمره و تام ن مع شت خانواده. نخست ن کف پوش بشر اول ه پوست ح وانات بود ولی پس از گذشت هزاران سال وقتی توانست کم کم مواد اول ه طب عت را به م ل خود شکل دهد، به فکر ساخت بالاپوشی برای خود و کف پوشی برای محل سکونتش افتاد. اول ن کف پوش ای ساخته انسان حص ر و بور است و به تدر ج بافت ز راندازهای پشمی را ن ز آموخت. در کاوش های باستان شناسی در شرق جز ره آناتومی و بقا ای ک گل م 7700 ساله بدست آمده است ولی بطور کامل به علت آس ب پذ ری مواد اول ه گل م و نمونه های چندانی از گذشته های دور موجود ن ست. قد می تر ن نمونه بدست آمده گل م ا ران و قطعه گل می متعلق به دوره اشکانی است

معرق

هنر معرق روی چوب، کی از رشته های پر پ ش نه صنا ع دستی ا ران است که به نسبت سا ر صنا ع چوب از قب ل خاتم، منبت، نازک کاری چوب، خراطی و بافت سبد و حص ر دارای قدمت ب شتری است و طبق اسناد و مدارک موجود با وجودی که زادگاهش هند است اما از روزگارانی خ لی دور به ا ران راه افته و هنرمندان و صنعتگران ا رانی تکم ل کننده و گسترش دهنده آن بوده اند. ا ن "هنر صنعت" که در ابتدا تلف قی از چوب و فلز بود، به کمک ذوق و اند ش معرق سازان هنرمند ا رانی تغ ر شکل داد و صنعتگران کشورمان بجای ک نوع چوب که معمولاً متن اصلی دست ساخته ها را تشک ل م داد، به استفاده از انواع چوب با رنگهای مختلف پرداختند.

منبت کاری

منبت کاری هنری است مشتمل بر حکاکی و کنده کاری بر روی چوب بر اساس نقش ای دق ق ا ن تعر ف اصولی منبت کاری است.

مینیاتور

واژه "م ن اتور" که مخفف شده کلمه فرانسوی "م نی موم ناتورال" و به معنی طب عت کوچک و ظر ف است و در ن مه اول قرن اخ ر و حدوداً از دوره قاجار ان وارد زبان فارسی شده، اصولاً به هر نوع پد ده هنری ظر ف (به هر ش وه ای که ساخته شده باشد) اطلاق می شود و در ا ران برای شناسا ی نوعی نقاشی که دارای سابقه و قدمتی بس ار طولانی است به کار می رود

نمدمالی
نمد ساده تر ن نوع کف پوش است و ساخت آن احت اج به دستگاه خاصی دارند. در نمد مالی در واقع از خاص ت طب عی پشم که عبارت از در هم پ چ دن ال اف آن در اثر رطوبت و فشار است استفاده می شود. احتمال دارد که اول ن بار بافندگانی که ال اف پشمی خود را شسته و برای گرفتن رطوبت آن با چوبدستی ضربه ها ی به پشم می زده اند، موفق به کشف ا ن خصوص ت پشم و در نت جه موفق به بوجود آوردن صنعت نمدمالی شده باشند.