جاذبه های گردشگی تفت

مجموعه امام (شاه ولی) تفت

مجموعه امام تفت در میدان مرکزی شهرستان تفت قرار دارد. این مجموعه شامل مسجد، بقعه، حسینیه، آب انبار، بازار و مدرسه است که با فاصله بسیار نزدیکی از هم قرار گرفته اند.

مسجد: مسجد امام (شاه ولی) به دستور "خانش بیگم" خواهر "شاه تهماسب" در قرن نهم هـ. ق ساخته شد.
ساختمان مسجد از خشت و آجر و دارای تابستانخانه ای با ایوان، گنبد و گرمخانه ای در ضلع غربی آن است. بالای گنبد ماذنه ای وجود دارد و راه پله دسترسی به آن، از روی گنبد و در ضلع شمالی آن ساخته شده است. فرش بام گنبد از آجر خفته راسته است.

پوشش گرمخانه طاق و تویزه آجری و به صورت کاربندی است. در چوبی ظریف و کنده کاری شده، کتیبه کاشی معرق به خط نسخ در اطراف در، یک قطعه چوب منبت و آلت سازی شده به شکل مثلث که بالای سردر نصب شده، شبکه گچبری ظریف، نور گیر بالای محراب و سنگ مرمر منصوب در محراب، از ظرایف هنری این بنا است.

۱- کوه عقاب (عقاب کوه)

یکی از دیدنی‌های تفت، کوه عقاب (عقاب کوه) است. در نزدیکی شهرستان تفت و در فاصله ۳۰ کیلومتری محور یزد به شیراز، کوه نسبتا مرتفع و منفردی قرار گرفته که تصویری شبیه به یک عقاب نشسته را تداعی می‌کند.

۲- کوه تاریخی ارنان تفت

کوه تاریخی ارنان شهرستان تفت یزد که به عنوان نخستین کوه استان در سال ‪۷۸‬در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، از جمله جاذبه‌های تاریخی و طبیعی به شمار می‌رود.
کوه ارنان در فاصله یکصد کیلومتری مرکز یزد قرار دارد و ارتفاع آن از دامنه ‪ ۸۴۰‬ متر و محیط آن ‪ ۲۵‬کیلومتر است.سنگهای این کوه از جنس آهکی و گچی و از رسوبات دوران سوم زمین شناسی است. پوشش گیاهی آن بسیار متنوع ، متراکم و فشرده بوده و منبع تغذیه مناسبی برای حیوانات علف خوار و گوشتخوار است.در بررسی بعمل آمده از این کوه، ‪۲۷‬ قطعه سنگ به ابعاد مختلف که بر روی آنها نگاره‌هایی حک شده کشف شده‌است.
این نقوش شامل انواع مختلف بز کوهی،آهو،پرندگان، انسانهای سوار بر اسب ، الاغ و استر و تیر و کمان به دست و همچنین انسان برهنه نیزه به دست و گرز به دست است.
در انبوه این نگاره‌ها دو مورد نگارش با خطوط اسلامی وجود دارد که در یکی عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم» و در دیگری دو نام «محمد» و «محمود» نقش بسته‌است. این نگاره‌ها در سال ‪ ۱۳۶۷‬ کشف شده‌است.
دورترین تاریخی که می‌توان برای این نگاره‌ها تصور کرد عصر آهن یعنی ‪۱۵۰۰‬ سال قبل از میلاد است. اثر تاریخی سنگ نبشته‌ها و نقوش روی سنگ روستای«دره گازه»
تفت نیز که در سال ‪ ۷۹‬ درفهرست آثارملی به ثبت رسید از دیگر آثار چشم نواز این منطقه‌است.در این منطقه، نقوش حیوانی و آیات قرآنی بر روی تعدادی از صخره‌های رسوبی حجاری شده‌است.

آثار تاریخی تفت

۱-کوه اِرْنان
۲-آسیاب آبی
۳-مسجد شاه ولی
۴-قدمگاه اسلامیه (فراشاه)
۵-حسینه شاه ولی
۶-قلعه اسلامیه
۷-بازار تفت
۸-آسیاب آبی اسلامیه
۹-قدمگاه مرتضی علی (ع)
۱۰-غار اسلامیه
۱۱-مسجد شوده
۱۲-باغ علی نقی خان تفت
۱۳-باغ گلشن تفت
۱۴-چشمه تامهر
۱۵-قلعه شوّاز
۱۶-بقعه شیخ علی بلیمان- بیداخوید
۱۷-چنار قدیمی (اسلامیه)
۱۸-خانه‌های قدیمی
۱۹-مسجد جامع بیداخوید
۲۰-کاروانسرای دهشیر
۲۱-بقعه شیخ جنید توران پشت
۲۲-آب انبار کوهستانی (جادهٔ ده بالا)
۲۳-آب انبار برالسویّه
۲۴-مسجد جامع اسلامیه
۲۵-مسجد جامع طزرجان
۲۶-مسجد جامع ندوشن
۲۷-قلعه ندوشن
28-پیر برحق(دره سیر)

قدمگاه
شهرتفت - این بنا در سال 512 هجری قمری به فرمان گرشاسب بن علی بن فرامرز، یکی از امرای دیلمی ساخته شده است. اصل بنا چهار ضلعی و هر ضلع آن از داخل 8 متر است. در ارتفاع 3 متری بنا به هشت ضلعی مبدل شده است. سنگ تاریخ محراب از جنس مرمر و به ابعاد 60*160 متر با دو حاشیه و یک متن به خط کوفی می باشد.

قلعه شواز
شواز - مهم‌ترين قلعهٔ کوهستانى شهر يزد، قلعهٔ رفيع، محکم و با عظمت شواز است. اين قلعهٔ مسکونى با مساحت پنج هزار متر مربع، در ارتفاع صد متري، بر فراز صخره‌هاى سنگى از نوع سنگ‌هاى سفت رسوبى بنا شده و در اطراف آن پرتگاه‌ها و خاکريزهايى با شيب تند وجود دارد. ديوارهاى اصلى بنا از بيرون سنگ و از داخل، خشت خام و درگاه ورودى آن از آجر است. قلعه در طرف شرق گاوپهلوى مرتفعى دارد که از آجر بنا شده و از آن براى کشيدن آب استفاده مى‌کردند. از زيبايى‌هاى ديگر اين قلعه، درِ سنگى آن است. علاوه بر اين، در داخل قلعه چند مغازه در دل سنگ کنده‌اند که شباهت بسيار به مغازه‌هاى ميمند کرمان و لاريجان مازندران دارد.

قلعه‌پهلوان‌بادی‌تفت
درگاهان - در جنوب غربی شهر تفت در راه دره گاهان دو اثر قدیمی بر فراز کوهی به نام میلک دیده می شود. بر نوک این کوه یک قلعه قدیمی ساخته شده از آجر با مسیری صعب العبور قرار گرفته است. در داخل این قلعه شکل آسیابی به نام آسیاب پهلوان بادی معروف‌است.

گنبد‌شیخ‌جنید
روستای‌توران‌پشت - این بنا در روستای توران پشت از توابع شهرستان تفت واقع شده است. گنبدی که دیده می شود دارای برجی هشت ضلعی و سنگی است که از سنگهای ساده نما سازی شده است و از لحاظ شیوه و سبک معماری عهد سلجوقی نمونه قابل ملاحظه به شمار می رود. در بالای محراب آن کتیبه ای آجری به خط کوفی موجود بوده که در سال 1315 به موزه ایران باستان منتقل شده است.
بر اساس مضمون این کتیبه این محل آرامگاه ابن ابی طاهر بوده و به دستور فرزندش در سال 543 هجری قمری ساخته شده است.