جاذبه های گردشگی جلفا

حمام جلفا:
اين حمام در جنوب شرقي جلفا واقع شده كه از لحاظ خصوصيات فيزيكي شبيه حمام كردشت مي باشد كه از يادگاري هاي دوره قاجاريه است. از ديگر آثار شهر جلفا مي توان به دو ساختمان گمرك و تلفنخانه متعلق به دوران قاجار، يخچال بوزخانا، پل چوبي و پل آهني اشاره كرد.

کلیسای سنت استپانوس:
كليساي سنت استپانوس در 26 كيلومتري غرب جلفاي ارس در محلي به نام قريه قزل وانگ (صومعه قرمز ) در نرديكترين روستاي دره شام از دهستان ارس در كنار بخش پلدشت شهرستان ماكو واقع شده است ، سابقا راه كوهستاني مالرو داشت و از سال 1350 راه ماشين و هموار آن ساخته شده و چون در دامنه رشته كوههاي ماقارات قرار گرفته به آن عبارت ماقارات سنت استپانوس نيز اطلاق مي شود.

نام اين كليسا بر گرفته از استپانوس مقدس است اين شخص يكي از اولين مومناني بوده كه به خاطر ايمان راسخ خود به شهادت رسيده است . استپانوس در ميان مسيحيان سمبل ايمان راسخ بوده و به او لقب ناخوتكا داده اند ، استيفان يا استپاتوس اولين كسي بوده كه به واسطه تعصب و خشم يهوديان سنگ سار شده و به شهادت رسيد ، اين حادثه در 26 دسامبر سال 37 ميلادي در اورشليم اتفاق افتاد و از آن تاريخ به بعد مسيحيان جهان همه ساله در روز مزبور مراسمي به نام وي بر پا مي كنند.

كليسا در محوطه اي سرسبز قرار گرفته ، بناي آن استوانه اي است و گنبد مخروطي شكل آن را مي پوشاند . تمام قسمتهاي بنا از حصار و سنگهاي لاشه ساخته شده است ، اين كليسا قرينه اي را نيز در ساحل شمالي ارس دارد وجود اين دو قرينه نشان مي دهد كه بناي اين دو كليسا هنگامي صورت گرفته كه يك قدرت واحد بر هر دو طرف ساحل فرمان مي‌راند.

ساختمان اصلي كليسا سه قسمت دارد : 1. صحن كليسا و گنبد 16 ضلعي . 2. برج ناقوس . 3. اجاق دانيال .

نماي خارجي كليسا از سنگ تراش سفيد و قرمز همرنگ ساختمان بوده و مقرنس كاريهاي ديوارها، طاق سردر ، و نقش برجسته‌هاي بالا و پايين آن به اندازه اي زيبا و ماهرانه طرح گرديده كه بي شك از نوادر هنري جهان است و اين زيبايي تنها منحصر به مقرنس كاري طاق و تزئينات طاق نماي جناغي مدخل نيست و در تمامي طاق نماهاي تو در توي ديوارهاي غربي و پايه ها و ختم ستون ها و كلافه ها و زنجير ها و تزئينات درون و بيرون آنها متجلي است.

پل ضیاءالملک نخجوانی:
آن چه از پل ضياءالملك در طرف ايران و درست لب ارس و بغل پاسگاه انتظامي ، مرزي عباسي هنوز هم استوار و مقاوم در برابر اين همه ناملايمات و نامهرباني هاي طبيعت و انسان هاي بي ملاحظه و بي عاطفه ايستاده است با اينكه مخروبه و در و ديوار و سقف آن فرو ريخته ، ولي ديوار بلند و ستون مانند آن ، با همه زيبايي هنر و دقت و مهارت به كار رفته اش سر به آسمان ساييده و به خود مي بالد و تاريكي هاي حاكم بر چهره تمدن محيرالعقول گذشتگان را مي زدايد ، عبارت است از : دو برج در طرفين پل كه ارتفاع آن حدود 20 متر بوده و قطر آنها به 6.5 متر بالغ مي گردد ، و عمق برجها تا 10 متر هم مي‌رسد كه در برج شرقي پل در قسم فوقاني آن آثاري از منبت كاري به وسيله كاشي آبي رنگ وجود دارد كه متاسفانه تخريب گشته است . در داخل پل ، ساختمان يا كاروانسراي مجلّلي وجود داشته ولي سقف هاي آن فرو ريخته است ، راه اين ساختمان از بخش شرقي بر روي نهري كه از داخل ساختمان جاري مي شده قرار داشته است . چنان چه در عبارت گنج دانش نيز اشاره شده است :فراز آن [پل ضياءالملك] چنان به كوه پيوسته كه زير آن خالي مانده كاروان سرايي ساخته اند و طرف پل دروازه از سنگ برآورده اند ...

عرض بقاياي موجود از پل ، در خاك ايران 18.5 متر مي باشد . ساختمان آن از آجرهاي مكعبي و مستطيلي ، ماسه سنگ مالون و لاشه و ملاط آهك ساخته شده است ، كه حتي مالون هاي به كار رفته تا 500 كيلو هم وزن داشته است.

آبشار آسياب خرابه:
آسياب خرابه يا خَرابا دَييرمان يكي از زيباترين مناظر ديدني آذربايجان شرقي است ، قبلا در اين محل چند باب آسياب آبي وجود داشت كه با استفاده از اين آبشار كار مي كردند اما در حال حاظر خرابه اي بيش از آن باقي نمانده است به همين دليل به نام آسياب خرابه معروف شده است .

اين تفرجگاه دلگشا در حدود 27 كيلومتري علمدار گرگر (هادي شهر) قرار دارد كه در نوار مرزي ايران و جمهوري آذربايجان در 5 كيلومتري روستاي منجن آباد در حاشيه رود ارس در يك جاده فرعي در درّه اي با صفا واقع شده است .
آب اين چشمه زيبا و زلال از كوه كيامكي ، يكي از كوه هاي بلند منطقه ديزمار غربي ارسباران وشهرستان مرند و بخش زنوز سرچشمه مي گيرد ، در مظهر چشمه درختان انجير بسيار روييده است و آب پس از آبشار زيبا كه شايد در ايران كم نظير باشد به صورت يك رشته جويبار به هم پيوسته به سمت درّه جريان مي يابد .
تمام سطوح ديواره آبشار پوشيده از خزه و گياهان آبزي است و مناظر دل انگيزي را پديد آورده است ، اين گردشگاه طبيعي در صورت توجه مسؤلان به يك پارك بزرگ و پر جاذبه براي مسافران و اهالي استان به ويژه در فصل تابستان تبديل مي شود.



امام زاده شعيب دوزال:
امام زاده شعيب در روستاي دوزال جاي دارد ، اين روستا در 20 كيلومتري شمال خروانق بر فراز كوهي قرار گرفته كه مشرف بر رود ارس و مرز جمهوري آذربايجان است .



ظواهر امر نشان مي دهد كه بناي آرامگاه مربوط به اواخر قرن هفتم هجري يعني دوره حكومت ايلخاني است .
بناي امام زاده شعيب برج هشت ضلعي آجري بلندي است كه روي يك قاعده سنگي استوار شده و در هر ضلع آن ، طاق نماي بلندي با طاق جناغي به چشم مي خورد ، در قسمت فوقاني برج ، دور تا دور بنا حاشيه اي از تزئينات معرق با كاشي هاي لاجوردي و فيروزه اي به عرض 110 سانتي متر به چشم مي خورد .اين برج داراي گنبد دو پوش است ، قسمت غربي برج از طريق اتاقي به مسجد قديمي دوزال متصل مي شود و از همين اتاق مي توان به زير زمين و محل اصلي مقبره وارد شد.
آرامگاه موسوم به امام زاده شعيب در سردابه اين محل قرار دارد .



امام زاده سيد محمد نوجه مهر:
در كنار رود ارس در روستاي نوجه مهر امام زاده محمد نوجه مهر معروف به (( سيد محمد آقا )) قرار دارد . مقبره اين امام زاده كه او را به نوادگان امام موسي كاظم (ع) نسبت مي دهند تجديد بنا شده و داراي ضريح زيباي است .اين آرامگاه نزد مردم از تقدس و احترام بسيار برخوردار است و هر سال كشاورزان آن نواحي پس از برداشت محصول براي زيارت و اداي نزورات خود به اين امام زاده مي روند.



کردشت:
روستاي كردشت يا كوردشت در تاريخ جنگهاي ايران و روس ، مركز ستاد مرحوم عباس ميرزا نائب السلطنه بوده ، كه بالطبع عبور و مرور از رودخانه ارس در اين منطقه را موجب مي گرديده است . وجود حصار و برجك هاي ديده باني از يك وضعيت فوق العاده و استراتژيك در آن زمان حكايت مي كند . از سوي ديگر اين روستا در سابق حاكم (خليفه) [اوايل ظهور دولت صفويه گروه خاصي از صوفيان را خلفا مي گفتند. در منطقه خود از شاهان صفوي نيابت داشته و به رتق و فتق امور مي پرداخته است.] نشين بوده و در عصر صفويه توجه بيشتري از اين لحاظ بدان معطوف مي شده است.

مرحوم مستوفي قزويني در گرامي اثر خود يعني نزهة القلوب ، از اين روستا نام برده است . فاصله كردشت تا شهر مكري (مقري) حدود 3 كيلومتر مي باشد . گذرگاه اين منطقه ، به نام (نوردوز) مورد توافق قرار گرفته است.

مجموعه كردشت:
اين مجموعه شامل هشت بناي تاريخي اعم از حمام بزرگ، عمارت، حمام كوچك، مسجد غريب، ديوانخانه، يخچال، قلعه عباس ميرزا و ساخلو ( پادگان نظامي ) مي باشد.
حمام كردشت: اين حمام يكي از زيباترين حمام هاي آذربايجان است كه با معماري اصيل سنتي در روستاي كردشت از توابع جلفا و در كنار رود ارس قرار دارد . اين حمام در ميان باغ بزرگي ساخته شده ، داراي يك هشتي به صورت هشت ضلعي به ابعاد 3.5 در 3.5 و به ارتفاع 4.3 متر است كه يكي از اضلاع ، درب ورودي و يكي ديگر راه ورود به رختكن يا سربينه است .



روستای اوشتبین: يكي از قديميترين و زيبا ترين روستاهاي حاشيه رود خانه ارس روستاي اشتبين است.خانه هاي مزين به سر درها و كتيبه هاي مرمرين دوره صفويه و طبيعت جذاب با جنگلي از ميوه هاي متنوع ،اين روستا را دهكده سلامت نام نهاده و در زمره آثار ملي ثبت شده قرار داده است.



منطقة حفاظت شده ارسباران: منطقه حفاظت شده ارسباران با وسعت 72 هزار هكتار در كناره هاي جنوبي رود ارس در شهرستان كليبر واقع شده و به عنوان مكان ذخيره بيوسفر در يونسكو به ثبت رسيده است و از ارزش هاي خاص گياهي و جانوري برخوردار است.

* از دیگر آثار دیدنی شهرستان جلفا می توان به کاروانسرای خواجه نظر، پل چوبی و پل آهنی، قلعه جمهور، کلیسای ننه مریم، کلیسای چوپان، آبشار ماهاران و ... اشاره کرد.