جاذبه های گردشگی خرم‌آباد

قدیمی ترین نقاط مسکونی لرستا (غارها و پناهگاهها)

همیان یک و همیان دو - این دو غار (پناهگاه) مسکون و منقوش مجاور هم واقع شده و در محلی به نام ((چالگه شَلَهْ)) در یکی از دره های رشته کوه شمال کوهدشت بنام ((سَرسورن)) قرار گرفته اند. پژوهشگران سابقه سکونت و ابزار غار همیان یک را به قدیمی ترین دوره موسترین (حدود 100000 تا چهل هزار سال ق) نسبت می دهند، بر اساس بررسیهای انجام شده غار همیان دو نیز ادامه فرهنگ همیان یک شناخته شده است. در غار همیان دو علاوه بر ابزار و شواهد سکونت، نقاشیهایی از ادوار بعد بر بدنه غار شناسایی و مطالعه شده است، این نقاشیها به گروههای انسانی 17 تا 15 هزار سال پیش نسبت داده شده اند.

غار میرملاث- این غار مسکون و منقوش در تنگه ای به همین نام در شمال غرب کوهدشت قرار دارد. تعدادی از نقاشیهای بدنه غار و برخی آثار به دست آمده از آن قدیمی تر از دوره نئولتیک (حدود 16000 سال تا 11000 سال ق) تشخیص داده شده و پاره ای دیگر از تصاویر و شواهد آنرا به دوره نئولتیک (حدود 10500 سال تا هزار ششم ق.م) مربوط می دانند.

علاوه بر نقاط باستانی فوق، شواهدی در غارهای پنجگانه دره خرم آباد از همین دوره کشف و مورد مطالعه قرار گرفته است. این اماکن باستانی در کوهپایه های غربی و جنوبی دره واقع شده و به فاصله های نزدیکی از تپه و قلعه فلک الافلاک قرار دارند.

غارهای پنجگانه دره خرم آباد

غار کنجی- این غار در جنوب شرقی دره خرم آباد قرار دارد. ابزار به دست آمده از آن به قدیمی ترین مرحله از دوره شکار و گردآوری خوراک یعنی موسترین تعلق دارد. غار کنجی را یکی از اقامتگاه های اصلی این دوره به شمار آورده اند و شواهد آن از سکونتی دامنه دار و مداوم در زاگرس حکایت می نماید.

پناهگاه سنگی گرارجنه - این غار در جنوب شهر و دره خرم آباد واقع شده است. ابزار بدست آمده از این پناهگاه به دو دوره متوالی فرهنگی یعنی ((موسترین)) و ((برادوستین)) تعلق دارد. مطالعه شواهد به دست آمده از آن نوعی تکامل ابزار و توالی فرهنگی را نشان داده است. این پدیده مطالعاتی به لحاظ شناخت استمرار ابزارسازی در زاگرس از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

غار قمری - این غار یکی دیگر از محلهای باستانی است و در غرب شهر خرم آباد قرار گرفته است. بر اساس شواهد و ابزار مطالعه شده، این غار نیز در دوره موسترین مورد سکونت بشر قرار گرفته است.

غار یافته - این غار در دامنه جنوب غربی قله مرتفع یافته و 7 کیلومتری جنوب غربی شهر خرم آباد قرار دارد. ابزار به دست آمده از این غار متعلق به دوره برادوستین (حدود 38000 سال تا 200000 سال ق) است، ولی چند نوع از ابزار آن متعلق به اواخر دوره موسترین می باشد. این ابزار بهترین نشانه های تحول ابزار سازی اواخر موسترین و اوایل دوره بعد یعنی برادوستین می باشد. وجود این ابزار از دو دوره فرهنگی از ارزنده ترین شاخص های شناسایی روند تکاملی ابزار سازی در دو مرحله زندگی انسان در دره خرم آباد است. اهمیت فوق العاده این غار از نظر شناخت استمرار فرهنگهای زاگرس همپایه شواهد غار ((گرارجنه)) می باشد. ابزار هر دو غار چگونگی پیوستگی ابزار سازی را در مراحل مختلف نشان می دهد.

پناهگاه سنگی پاسنگر- این غار یا پناهگاه سنگی در جنوب غربی دره خرم آباد قرار دارد. ابزار به دست آمده از این مکان باستانی به دو دوره فرهنگی ((برادوستین)) و ((زارزین)) تعلق دارد. مطالعه ابزار پناهگاه پاسنگر به لحاظ شناخت تحول تکنولوژی در دو برهه از تاریخ زندگی بشر در زاگرس بسیار مهم و ارزشمند است. به علاوه این مطالعات نشان داده است که سازندگان میکرولیت ها در این زمان یک نوع تکنولوژی تازه را با مهارت و استادی تمام آغاز کرده اند که بعدها به تیغه های کوچک و بسیار ماهرانه در (((دوره تولید غذا)) منجر شده است.

بنابراین، مطالعه ابزار این پناهگاه، علاوه بر وجوه ارزشمند فوق از نظر شناخت تکنیک ساخت ابزار و اثبات پیوند زیستی در پایان دوره زارزی (پایان دوره شکار و گردآوری که احتمالا با ذخیره مواد غذایی مخصوصا دانه های خوراکی نیز همراه بوده است) و مراحل تکاملی این ابزار در دوره بعدی که ((تولید غذا)) نامیده می شود بسیار ثمربخش و سودمند بوده است. در نتیجه با درنگی اندیشمندانه می توان فهمید که غار ((پاسنگر)) احتمالا در آستانۀ تکمیل چرخه طبیعی داشت، کاشت و برداشت، متروک شده است.

بهره گیری مطلوب از پیشینه تجربی ارزشمند و اتکا به چنین فرهنگی غنی و ریشه دار است که مردمان زاگرس را قادر می سازد تا در فاصله زمانی 13 تا 12 هزار سال پیش به استفاده از دانه های خوراکی روی آورند، و در حدود 11 هزار سال پیش بر اهلی کردن حیوانات دست یازند.

نتیجه مطالعات نشان می دهد که ساکنین زاگرس میانی یعنی لرستان در هزاره نهم پیش از میلاد علاوه بر دارا بودن معیشتی مبتنی بر کشاورزی و دامداری با هنر معماری نیز آشنایی داشته اند، و با بریدن و خشت کردن رسوبات طبیعی خانه هایی تک اطاقی با ابعاد 2*2/5 متر ساخته اند. این ساخت و سازها خود هسته تشکیل نخستین روستاها در کوهپایه ها به شمار می رود. کشف فلز (مس) توسط مردمان زاگرس میانی در هزاره هفتم پیش از میلاد افق تازه ای به روی مردمان این قسمت از ایران گشوده است و از این زمان به بعد است که فرهنگ رو به تکامل این مردمان سرعت و شتاب لازم را می یابد و در هزاره چهارم قبل از میلاد با ورود به مرحله ای جدید به اوج می رسد.

در آستانه عصر فلز قبایل ساکن زاگرس مرکزی نیز پا به پای مردمان هم نژاد خود که از کوهها فرود آمده اند و دشتهای حاصلخیز ((سوزیانا)) یا جلگه های غنی بین النهرین را از طریق چمچال (دامنه های غربی زاگرس) اشغال کرده بودند به قدرت و اعتبار شایان توجهی دست می یابند.

رابطه مردمان زاگرس میانی که ((کاسی)) یا ((کوسی)) نامیده شده اند با مردمان ساکن کانونهای مترقی دنیای آن زمان مخصوصا ایلام و سومر رابطه ای بسیار تعیین کننده و تنگاتنگ بوده است. پیوند ریشه دار فرهنگی سیاسی، اقتصادی کاسیان با مردمان ساکن ایلام علاوه بر خویشاوندی و قرابت نژادی، بر یک همبستگی سیاسی، و نوعی وحدت ملی-مذهبی نیز استوار بوده است. ضرورت حفظ این هویت تاریخی مشترک سبب شده است که کوسیان گاه در ستیزهای سرنوشت ساز نیروهایی جنگنده و پرتوان در اختیار ایلامیان بگذارند. پاره ای متون تصریح کرده اند که کاسیان برای دفاع از تمامیت ارضی، استقلال سیاسی و هویت ملی-مذهبی کشور کوهستان (ایلام) که خود تابع آن بوده اند، گاه نیرویی در حدود 13000 هزار تیرانداز کماندار به یاری جنگاوران ایلام گسیل داشته اند. این چنین حضوری نیرومند دوش به دوش دیگر جنگاورانی که از حیثیت ملتی بزرگ و مقدسات و مرزهای سرزمینی غنی دفاع کرده اند، نه آغاز مجاهدات سرسختانه مردمان زاگرس در تحقق این اهداف متعالی بوده است، و نه، پایان آن، بلکه گوشه ای از همراهیهای زلال و صمیمانه، و کوششهای بی دریغ آنان در کنار دیگر مردمان ایران بوده و هست تا همواره اقتداری تحسین انگیز و غرور آفرین، و استقلالی جاودان را بخصوص در دوره های تاریک تاریخ این سرزمین به ارمغان آورد.

------------------------------------------------------------------------------------
در این بخش می خواهم مکان هارو با یه عکس معرفی کنم




قلعه فلک الافلاک

قلعه فلك الافلاك بر بلنداي تپه اي باستاني و طبيعي، در مركز شهر خرم آباد واقع شده است. اين اثر ارزشمند داراي هشت برج دو حياط مستطيل شكل مي باشد ارتفاع بلندترين ديوار تا سطح تپه 5/22متر و مساحت كلي آن 5300 متر مربع است . پلان بنا به صورت هشت ضلعي نامنظم است. ورودي آن در جبهه شمالي ودر برج جنوب غربي ساخته شده است كه عرض آن10/2و ارتفاع آن3متر است در ساخت اين بنا از مصالحي چون خشت ،آجر(قرمز وبزرگ) ،‌ سنگ و ملات استفاده شده است.از نكات قابل تامل در اين بناي سترگ وجود چاه قلعه به عمق42متردر حياط اول و گريزگاه اضطراري در حياط دوم مي توان اشاره نمود. از زمان برپايي بنا در عهد ساساني تا دوره هاي متا خر الحاقاتي به آن اضافه شده است(به خصوص دوره صفوي وقاجاري)اين اثر همان دژمعروف شاپورخواست مي باشد كه در تاريخ ذكر شده است.به لحاظ موقعيت استراتژيكي خود در قرن 4ه.ق.به عنوان مقر حكومت آل حسنويه وگنجوراين سلسله درزمان آل بويه در آمد.از قرن ششم هجري پس از ساخته شدن شهر جديد خرم آباد اين قلعه نيز بنام خرم آباد معروف شد.احتمالانام فلك الا فلاك در دوره قاجار بر آن اطلاق شده است. از بدو شكل گيري اين بناي عظيم و ديدني تا به حال داراي كاربريهاي سياسي ، نظامي ، خزانه سلطنتي ، مقر حكومتي ، پادگان نظامي ، زندان سياسي داشته است. اكنون نيز به عنوان موزه باستانشناسي، مردم شناسي وآزمايشگاه مرمت اشيا وچايخانه سنتي از آن استفاده ميشود . اين بناي كم نظير مربوط به دوره ساساني وبه شماره 883 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است .

آدرس: خرم آباد - خیابان امام (ره) - دوازده برجی

------------------------------------------------------------------------------------
سنگ نوشته - خرم آباد

در مركز شهر خرم آباد ( ضلع شرقي –خيابان شريعتي) و در مسير قديمي شاپور خواست به خوزستان سنگ نوشته اي به شكل مكعب كه بصورت يكپارچه متصل به صخره اي طبيعي بوده است، قراردارد . ارتفاع متون كتبيه دار با احتساب دوپله در چهار ضلع سنگ نوشته 344 سانتيمتر است اين كتيبه به خط كوفي و زبان فارسي دور تا دورستون سنگي تحرير شده است در گذشته به بردنوشته معروف بوده است .كتيبه با بسم الله شروع شده وموضوع آن مربوط به حكم امير اسفهسا لار كبير ظهيرالدين و الدوله معين الا سلام طغرل لتكين ابوسعيد برسق در خصوص بخشش علفچر درچراگاه هاي شاپور خواست و ممنوعيت برخي سنتهايي ناپسند در عهد سلطنت ملكشاه سلجوقي به تاريخ 513 هجري قمري است . اين يادمان فرهنگي مربوط به دوره سلجوقي وبه شماره 398 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

آدرس: خرم آباد - خیابان شریعتی - ضلع شرقی

------------------------------------------------------------------------------------
پل شاپوري (طاقِ پيل اِشْكِسَّه ) - خرم آباد

اين پل در قسمت جنوبي شهر خرم آباد واقع شده است. و عامل ارتباط غرب استان ( طرهان ) با شرق و از آنجا به خوزستان و تيسفون ( پايتخت ساسانيان ) بوده است . احتمالاً جهت توزيع آب نيز مورد بهره برداري قرار مي گرفته است. طول پل 312 متر،و ارتفاع آن75/10 متراست كه از 28چشمه طاق و 27پايه تشكيل شده است سطح هرپايه 61 متر و فاصله بين دو پايه 5/7 متر است . پنج چشمه طاق پل سالم بوده و مابقي بر اثر عوامل طبيعي تخريب گرديده است . چشمه طاقهاي پل بصورت جناقي ساخته شده و سبك سازي پل در قسمت طولي پل در زير روگذر پل صورت گرفته است و پايه هاي پل و موج شكنهاي آن به صورت لوزي شش ضلعي از سنگ ساخته شده است . مصالح پل را سنگهاي قلوة رودخانه اي و لاشه سنگ در چشمه طاقها و از سنگ هاي پاكتراش در قسمت پايه ها استفاده گرديده است .كف پل سنگ فرش است. نوع سنگ فرش,سنگ بلوك قرمز است كه در اثر فرسايش آب از صورت كادر بودن خارج شده است . اين پل عظيم و ديدني مربوط به دوره ساساني وبه شماره 1058 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

آدرس: خرم آباد - خیرآباد - انتهای خیابان تمدن
------------------------------------------------------------------------------------
بقعه متبرکه امامزاده زيد بن علی - خرم آباد

اين بنا مربوط به 404 هـ .ق و بنابر كتيبه اي به خط كوفي بناي اوليه آن به فرمان بدربن حسنويه ساخته شده است . مقبره داراي دو گلدسته مدور آجري در دو طرف مي باشد كه با كاشيهاي زيبائي كه كلماتي مقدس بر آن نوشته شده مزين گرديده است بناي كنوني مقبره در سال 1307 هـ .ق ساخته شده است. درب اصلي حرم از چوبي مخصوص و به شكل زيبائي ساخته شده و آيات و كلمات مقدس با خط نسخ و به طور برجسته برآن نقش گرديده است . بنابر متون كتيبه هاي مو