جاذبه های گردشگی مراغه

گنبد سرخ

گنبد سرخ یکی از قدیمی ترین بناهای موجود در مراغه است که در قسمت جنوب غربی شهر قرار دارد. نام بانی بنا و تاریخ احداث آنرا میتوان از كتیبه جبهه شمالی و نام سازنده آن را از كتیبه غربی ملاحظه نمود. آنچه از این كتیبه ها برداشت می گردد این است که بنای گنبد سرخ در سال542 هجری قمری به دستور عبدالعزیز بن محمود بن سعد یدیم و به وسیله بنی بكر محمد بن بندان بن محسن معمار ساخته شده است. به طور كلی گنبد مزبور بنایی مربع شكل است متشكل از سردابه و اتاق اصلی كه بر روی سكوی سنگی قرار دارد و به وسیله هفت ردیف پله می توان به آن دسترسی یافت. پنج پله در جلوی سكو واقع شده و پله ششم و هفتم جزء آستانه درگاه محسوب میشوند.
در بازدید آنوبانینی مشاهده شد ورودی گنبد سرخ به سوی شمال باز می شود و شامل درگاه بلند و زیبایی است كه آجركاری پر نقش و نگار ظریفی همراه با كاشی های فیروزه ای كه تازه در معماری سلجوقی متداول گشته بود زینت یافته است. اطراف این آجركاری را كتیبه ای به خط كوفی احاطه نموده كه متن آن چنین است: "امر بینا هذه القبه، الامیر الرءیس العالم فخرالدین عمادالاسلام قوام آذربایجان ابوالعز عبدالعزیز بن محمود بن سعد یدیم الله علاه". بر بالای آن كتیبه ای افقی به خط كوفی مشاهده می شود كه متضمن تاریخ بنای كتیبه می باشد: "بنی المشهد فی الحادی عشر من شوال سنه اثنین و اربعین و خمسا".
مجموعه این تزئینات معقلی و آجركاری و كتیبه ها و نقش و نگارهای گوناگون جلوه خاصی به بنا بخشیده است. نمای سه ضلع شرقی، غربی و جنوبی گنبد سرخ هر یك دارای دو طاق نمای آجری با طرحهای تزئینی و سه طاق مزین به آجركاری تخمیری می باشد. در كتیبه جبهه شرقی آیه 54 از سوره 39 قرآن كریم نوشته شده و در جبهه غربی كتیبه ای است كه نام سازنده بنا را نشان می دهد: "عمل العبد المذءب الراجی الی عفوالله بنی بكر محمدبن بندان البنا بن المحسن المعمار".
در چهار گوشه خارجی بنا ستون های مدوری با تزئینات آجری وجود دارد كه علاوه بر كمك به ایستایی بنا، به زیبایی آن نیز می افزاید. قسمت داخلی بنا به صورت فضایی مربع شكل است كه سه ضلع آن هر كدام دو طاق نما همانند نمای خارجی تعبییه شده است. در گذشته در طول گنبد كتیبه ای گچبری شده مزین به آیات قرآنی بوده كه به مرور زمان ازبین رفته است. چهار روزن در چهار طرف بنا و نیز روزنی در مركز گنبد نور فضای داخلی را تامین می كند.
گنبد بنا دارای دوپوشش است. پوشش داخلی به صورت عرقچین و پوشش خارجی آن كه به طور كامل فرو ریخته؛ به فرم هرمی بوده است. كف اتاق را از قطعات سنگ تراشیده مفروش كرده و دیوارهای داخلی بنا را با گچ اندود نموده اند. از ظواهر امر این چنین برمی آید كه مقبره اصلی در درون دخمه قرار داشته و اتاق فوقانی، مسجد كوچكی بوده كه پخش نذورات و قرائت قرآن در آن صورت می گرفته است.
گنبد مدور

گنبد مدور دومین مزار از قبرهای پنجگانه مراغه است. این بنا برجی است مدور كه از گنبد و سقف آن چیزی بر جای نمانده و مزاری كاملا ناشناخته است . ارزش بنا در این است كه ترقی و تكامل نمای مینایی را طی دوران كوتاه میان تاریخ احداث این بنا و تاریخ ساخت گنبد سرخ نشان می دهد . بنا كه از آجر ساخته شده ، به سكوی بلندی از سنگ كه سردابی در میان دارد ، نهاده شده است .معماری‌ این‌ گنبد نیز بسیار جالب‌ توجه‌ است‌. مصالح‌ آن‌ آجر و ملاط‌ و بیشتر به‌ برج‌ دیده‌بانی‌ شبیه‌ است‌. بنا ظاهری‌ ساده‌ دارد و نظیر نوعی‌ برج‌ دفاعی‌ است‌ كه‌ فاقد تزئینات‌ می‌باشد. فقط‌ درب‌ ورودی‌آن‌ با نقوشی‌ مشابه‌ نمای‌ اصلی‌ گنبد سرخ‌ آذین‌ شده‌ است‌.
گنبد کبود

سومین مزار از قبرهای پنجگانه مراغه كه « قبر مادر هلاكو» نامیده می شود برجی كبود و زیبا به شكل منشور ده وجهی است. پهلو های این برج دارای طاق نما و حاشیه كاری و دندانه است و در كناره آن ها پایه های ستون مانندی ساخته شده است. این پایه ها مانند سطح بیرونی طاق نما ها، با تزئیناتی مركب از آجر و سفال و كاشی فیروزه ای رنگ در طرح هایی هندسی، به شكل بدیع آرایش شده اند. وجه تسمیه برج، شاید به دلیل وجود این همه كاشی فیروزه ای می باشد این برج نظیر دیگر برج های مقبره دار دو طبقه است. قسمت پایین، سرداب مخصوص دفن میت است و قسمت بالایی، اطاقی مزین به گچبری، كاشی و نوشته، می باشد. اطاق سقف بلندی دارد كه گنبد آن فرو ریخته و قسمت اعظم گچبری و تزئینات و نوشته های آن نیز از بین رفته است داخل بنا، دور تا دور زیر گنبد بر حاشیه ای پهن از گچ، با خط نسخ قسمتی از آیه اول سوره 67 قرآن كریم نوشته شده است. اندازه قبر كه منسوب به مادر هلاكو است و زیر گنبد قرار دارد، از حد معمول بزرگ تر می باشد. تاریخ بنا با توجه به نظرات مختلفی كه در مورد صحت وجود قبر مادر هلاكو، در این گنبد مطرح است، احتمالا در فاصله سال های 582 و 652 می باشد. این برج ده متر با برج مدور فاصله دارد.
گنبد غفاریه مراغه

این گنبد نیز یکی دیگر از مزارهای پنجگانه مراغه می باشد. این بنا در قسمت شمال باختری مراغه، كنار رودخانه صافی چای واقع شده و تاریخ احداث آن در فاصله بین سال های 725 و 728 هـ. ق است. گنبد غفاریه بنایی مربع و آجری است كه بر بالای سكویی سنگی و سردابه دخمه ای عمیقی استوار می باشد.
در چهار زاویه آن ستون هایی با نقوش لوزی یخ ساخته اند. جلو خان بزرگ آن، رو به شمال دارد و پهنای طاق زیرین به جانب خاور است. هر یك از اضلاع طرفین و عقب دارای دو طاقنما و یك حاشیه مكتوب است.
در این گنبد تمامی خطوط، ریحان است. كاشی های این بنا مخلوطی از رنگ آبی دریایی و آسمانی است. رنگ حروف كتیبه ها سیاه بوده و بر متن سفید دیوار با شاخ و برگ فیروزه قرار دارند. بالای طاق نمای مركزی ایوان بزرگ، كتیبه ای سه خطی دیده می شود.
بالای درگاه بنا نیز یك كتیبه دو سطری موجود است كه به علت ساییدگی و شكستگی مفهوم نیست، ولی به نظرمی رسد كه القاب و نام صاحب بقعه است. در جلو خان بزرگ یك طاقنمای مركزی بر سر در ساخته اند كه دربالای آن دو سطر كتیبه دیده می شود.
موزه تخصصی مراغه (موزه ایلخانی)



ساختمان موزه مراغه در سال 1363 همزمان با تشكیل سازمان میراث فرهنكی كشور به موزه مقدماتی مراغه تبدیلوبا آثار عرصه شده از دوره های مختلف تاریخی برای بازدید عموم دایر شد.

موزه مراغه در سال1375 شمسی جهت هدفمندی آثار خود و به لحاظ اهمیت نقشی كه در این شهر در دوره ایلخانی داشته، به عنوان موزه تخصصی مراغه فعالیت خود را آغار كرد.

مراغه با وجود استواری واستمرار تمدن از دوران پیش از اسلام تا دوران مختلف اسلامی ، در دوره ایلخانی از موقعیت ممتاز برخوردار شدوبه علت انتخاب این شهر به عنوان اولین پایتخت ایلخانان ، مركز ثقل این سلسله محسوب گردید . به طوری كه عصر دوباره سازندگی ایران پس از یك دوره طولانی قتل ،غارت وویرانی مغولان از این شهر آغاز می شود.

با تمركز وانتقال صد ها اثر برجسته وگردآوری مجموعه ای نسبتا كامل از آثار مختلف ایلخانی شامل انواع سفال، كاشی، سكه، فلز، شیشه وكتابت، این موزه به عنوان منبع مطالعاتی و پژوهشی در اختیار محققان وباز دیدكنندگان قرار گرفت.
گنجینه شهدای دفاع مقدس (موزه آثار شهدا)

موقعیت : مراغه انتهای خیابان پاسداران

موزه آثار شهدا ی مراغه متشکل از آثار و اسناد ارزشمند شهدا و عکس شهدا و آثار جنگی و تزیین عکس شهدا به صورت هشت ضلعی به یاد هشت سال دفاع مقدس و غرفه ای از کتابهای مذهبی و اخلاقی و سیاسی و غرفه ای از قرآن و نهج البلاغه و مفاتیح الجنان و محصولات فرهنگی می باشد.

محوطه هشت گوشه ای موزه آثار شهدای مراغه که خاطرات ایثار و شهادت را در اذهان بازدیدکنندگان زنده می کند، فضایی ملکوتی برای راز و نیاز روزه داران است.قرائت قرآن، دعا، راز و نیاز در این مکان حال و هوای دیگری را برای روزه داران تداعی کرده و خاطرات شیرین شهادت را با شیرینی عبادت ایزد متعال می آمیزد.
روزگاری شهدا کتاب های دعای خود را بهانه قرار دادند تا با درخواست شهادت از خداوند به او متوسل شوند و امروز ما در کنار همان کتاب های خون آلود به راز و نیاز می پردازیم گویی که اقامه کنندگان نماز در این موزه هر یک پیش نمازی حاضر از این شهدا دارند. ای شهیدان بدانید که هنوز سجاده هایتان باز است و جوانان برومند این مرز و بوم هنوز در این سجاده ها نماز می خوانند و راهتان را با سرسختی پشتیبان هستند.به گفته مسئول این موزه ، در این مکان ملکوتی آثار باقی مانده از 400 شهید گلگون کفن مراغه به نمایش درآمده و علاقه مندان می توانند در ماه مبارک رمضان با حضور در این مکان جلوه ای خاص به راز و نیازهای خود بدهند. این مکان فرهنگی در محوطه ای به وسعت بیش از 500متر مربع تهیه شده و مکانی مناسب برای برگزاری برخی مراسم های فرهنگی است. وی گفت: لوازم شخصی ، لباس، وسایل مورد استفاده روزمره شهدا و بسیاری دیگر از یادگارهای این عزیزان از جمله لوازمی است که در این موزه احساسات هر بیننده ای را برمی انگیزاند.
مقبره آقالار و موزه سنگ نگاره ها



در بافت قدیمی مراغه مقبره آقالار (موزه سنگ نگاره ها ) متعلق به زندیه، قرار دارد كه از دو سال پیش به موزه سنگ‌قبرهای تاریخی تغییر كاربری داده است.

گنجینه و موزه سنگ آقالار مراغه در محل مقبره میرفتاح موسوی نزدیك گنبد سرخ مراغه واقع شده است. از خصوصیات بارز بنا پلان معماری ، گنبد بزرگ مركزی و رواق چهار طرف آن است این بنا به دستور ظل السلطان به خاطر احترام و ارادتی كه به مراد خود میرفتاح موسوی داشت در سال 1175 ه.ق ساخته شد. این بنا به دلیل وجود سنگ قبرهای مرمری نفیس و با جمع‌آوری و نمایش انواع سنگ قبور گهواره‌ای، صندوقی، سنگ نوشته‌ها و قوچ های سنگی به صورت موزه سنگ‌ نگاره‌ها در معرض بازدید عموم قرار گرفته است.

سنگ قبرهایی مربوط به قرون هفتم و هشتم هجری قمری متعلق به گورستان بزرگ و قدیمی روستای ورجوی در این موزه‌ به نمایش در آمده است. این سنگ‌ها كه پس از شكستن و تخریب آنها توسط غارت گران اموال فرهنگی در طی سالیان گذشته، به این مكان انتقال داده شدند.
مقبره آقالار

مقبره آقالار , بعنوان بنای باقیمانده از دوره زندیه بیانگر نوع و سبك معماری آن دوره بسیار حائز اهمیت است مقبره آقالار بنایی چهار ضلعی آجری است که بر روی قبر میر عبدالفتاح موسوی مراغی شاعر و عارف نامی دوره زندیه ساخته شده است . این بنا در سال 1175 هجری قمری ساخته شد و در سال 1274 هجری قمری توسط حاج عباسعلی بنایی به طور کامل مرمت گردید .
این مقبره بعدها به محل دفن بزرگان , عارفان و شیوخ مراغه تبدیل شد و شخصیت هایی چون شاهزاده رضا قلی میرزا متخلص به مجنون علی شاه در ان دفن شدند. بر این اساس بنا به مقبره (( آقالار)) معروف شده است . مقبره آقالار در سال 1381 شمسی پس از مرمت به موزه تبدیل شد و تحت عنوان موزه سنگ‌نگاره‌های تاریخی منطقه مورد بازدید عموم قرار گرفته است. این بنا در جنوب شرقی مراغه و به فاصله اندكی از گنبد سرخ داخل بوستان آقالار واقع شده است .
مسجد ملا رستم(مسجد امام خمینی)

مـوقعیـت بنـا : مراغه - ابتدای خیابان قدس – میدان ملارستم

شرح مختصری از بنا و مشخصات فنی بنا : در ضلع شمالی مسجد دو در ورودی با سر دری بلند واقع است كه یكی از قوس جناغی و مقرنسكاری گچی برخوردار است و در حاشیه سردر از گچبری های شبكه ای و تزئینات هندسی ستاره ای شكل استفاده شده وكتینه سنگ مرمری بچشم می خورد. ضلع شمالی مسجد شامل هشت ستون آجری است به صورت جرز با طاقنماهایی كه درهای ورودی و پنجره های متعدد آن به سـوی میدان ملا رستم باز می شود. هرچند تغییراتی در پنجره مزبور داده شده اما فرم تزئینی آجری خفته راسته روی نما برجای مانده است. ورود به شبستان ازطرف سمت شرقی صورت می گیرد.این شبستان به شكل مستطیل دارای 35 ستون در5 ردیف است كه سقف چوبی بنارا نگاه میدا