جاذبه های گردشگی منوجان

شهری است در استان کرمان. این شهر مرکز شهرستان منوجان در این استان است. جمعیت منوجان بنا بر سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران، برابر ۱۲۵۸۷ نفر است.

این شهر دارای یک دژ تاریخی دیدنی است. کمبود آب از مهم‌ترین مشکلات شهرستان منوجان است.

«عبدالله بن احمد مقدسی»، جهانگرد و جغرافی‌نویس عرب سده چهارم هجری، در کتاب «احسن التفاسیم فی معرفه الاقالیم» منوجان را دیاری آباد معرفی کرده که مردم شهرهای دیگر برای گردش به آن‌جا می‌روند و نوشته‌است: «منوقان خود، در دو سوی درهٔ خشک کلان جای دارد که یکی گویین و دیگری زامان نام دارد و در میان آن دو دژ جامعی همانند هست.»

اماکن مذهبی منوجان عبارتند از: شاه اشرف و بی‌بی طیبه (خواهر امام رضا)، امام‌زاده حضرت عباس و امام‌زاده شاه سلطان سیف الدین، که قدمتشان به چند صد سال قبل بر می‌گردد.

-منوجان به روایت تاریخ

1-مستندات تاریخی

به شهادت مورخین و سیاحان قدیم ،منوجان از دیرباز دیاری آباد و معمور بوده است.وجود ارگ قدیمی در مرکز شهر منوجان(قلعه) خود گواهی بر این ادعاست.اگر چه تاکنون درباره ی قدمت این قلعه هنوز هیچ مطالعه ی باستان شناسانه ای انجام نشده است اما ، در بعضی کتب تاریخی اشارات و مستندات غیر قابل انکاری درباره ی سابقه ی تاریخی منوجان وجود دارد.مطالعه برخی از این آثار نشان می دهد که منوجان در دوره های تاریخی مختلف موقعیت های ویژه ای داشته است. شاید مهمترین اهمیت این سرزمین قرار گرفتن در یکی از مسیر های فرعی جاده ی ابریشم می باشد، یعنی مسیری که بم را به بنادر هرمز و گامرون وصل می نمود. چرا که این سرزمین بر سر راههای کاروان رو و تجاری که از دريا به شرق و شمال شرق و کرمان و بالعکس در تردد بوده اند ، قرار داشته است.از منوجان در متون جغرافیایی و تاریخی مختلف نام برده شده است و سیاحان و جغرافی دانان ایرانی و گاه عرب در کتب تاریخی خود از این منطقه تحت عناوینی مثل منوجان،منوگان، منوقان،مینوجان،و مینوجهان،منوجایان،مینوفان و منونجان اسم برده اند.در مورد هرکدام از این اسامی روایت ها و داستانهای زیادی در کتب و یا بر سر زبانها وجود دارد. وهمان گونه که از ظاهر نام های فوق برمی آید همه آنها مشتق از یک مصدر وخانواده هستند و آن مینوی جهان است.این منطقه به جهت اینکه در بعضی از ماههای سال دارای آب وهوای معتدل ومطبوع است به مینوی جهان مشهور بوده است. درباره ی منوجان واوضاع تاریخی آن مطالب ومنابع مدون ومنطقی دردست نیست تنها در بعضی از کتابهای تاریخی وسفر نامه های سیاحان ومحققان بطور پراکنده ومختصر اشاره هایی شده است . داستانهای زیادی بصورت سینه به سینه بر سر زبانها است برخی آن را از واژه مینو جهان به معنی بهشت جهان می دانند و عده ای بنام مینو که اسم یکی از فرزندان انوشیروان بوده است، اشاره می کنند بعضی دیگر به واژه منی جان یعنی جان من که واژه ای بلوچی است اشاره کرده اند و بنا به گفته آنان معمار قلعه منوجان یک بلوچ بوده که زمانی از ارتفاع قلعه سقوط می کند و درست در همان لحظه این واژه (منی جان یعنی جان من ) را بر زبان می آورد که یعنی جانم از دست رفت و در دم جان می سپارد. قطعا درباره ی هیچکدام از موارد فوق نمی توان یک نظر کلی و واحد صادر کرد. اما شکی نیست که از نظر تاریخی ،منوجان شهری بسیار آباد وسرسبز بوده است و همه ی آنها به همان واژه ی مینوجهان نظر دارند . لسترنج در یکی از کتابهای تاریخی خودش درباره ی منوجان می نویسد:"عبدالله بن احمد مقدسی" سیاح و جغرافی دان عرب قرن چهارم هجری در کتاب "احسن التفاسیم فی معرفه الاقالیم" منوجان را دیاری آباد معرفی کرده که مردم شهرهای دیگر برای سیاحت به آنجا می روند و وی در خصوص اوضاع بسیار خوب بازرگانی و تجاری منوجان می نویسد :"منوقان خود، در دو سوی دره ی خشک کلان جای دارد که یکی گویین و دیگری زامان نام دارد و در میان آن دو دژ جامعی همانند هست."(ج 2 ص 689).این قلعه که مقدسی به آن اشاره می کند همان است که هنوز هم پابرجاست.و درباره ی منوقان(منوجان) می گوید که بصره ی کرمان است.مقصود او از این وصف بیان اهمیت تجاری این شهر است."

"یاقوت حموی" در "معجم البلدان" می نویسد : "منوقان شهری است در کرمان"(1)."منوجان را به دوره ی ساسانی نسبت می دهند.در متون قدیم نام این محل به صورتهای منوقان، منوکان، منوگان، منوجان، و مینوجهان-به معنی بهشت جهان- می دانند که مخففا منوجان و یا در عربی منوقان و منوکان به کار رفته است."(2)

مقدسی آن را از شهرهای جیرفت دانسته و می نویسد:"منوقان بصره کرمان است و از آنجا خواروبار خراسان از جمله خرمای نیک فراهم می شود."(3)

لسترنج در تایید سخن مقدسی می نویسد:"در مقصود او از این وصف بیان اهمیت تجارتی آن شهر است."(4).باید گفت که سخن مقدسی صحیح بوده است:"زیرا منوجان در شمال شرقی بندر هرموز قرار داشته و بندر هرموز بندر مهمی بوده است."(5)

"بازار و مسجدی که مقدسی از آنها یاد کرده از میان رفته، اما قلعه هنوز پابرجاست."(6)

به قول وزیری:"سلاطین بعضی از مقصرین را به این قلعه می فرستادند."(7)

اصطخری نیز در کتاب خود از منوجان نام می برد و در ذکر مسافات میان جیرفت تا هرموز از "ابهرزنگان" تا "منوجان" را یک منزل و از منوجان تا هرموز را دومنزل می نویسد.(8)

و ابن حوقل می نویسد:"از ابهرزنگان تا منوجان یک منزل و از منوجان تا هرموز دو منزل."(9)

در حدودالعالم در ذکر منوکان(منوگان) چنین نوشته است:"شهرک ها دو اند، خرد و بزرگ، و از این شهرها نیل و زیره و نی شکر خیزد و اینجا پایند کنند و طعامشان گاورس است و ایشان را خرمای بسیار است و رسم ایشان را چنان است که هر خرمایی که از درخت بیفتد، خداوندان درخت برندارد البته، و آن درویشان را بود."(10)

در "مسافرت نامه کرمان و بلوچستان عبدالحسین میرزا فرمانفرما" درباره ی منوجان چنین آمده است : "منوجان مزرعه ای است آبش از قنات و در جلگه ی وسیعی واقع و مالکین آن مشهدی چراغ کدخدای طایفه ی تولکر و کسان او و محصولش شتویا صیفیا معادل چهل خروار{است} و سیصد چهارصد بوته ی نخل هم دارد، لیکن متعلق به دستجردی و کوه چنگالی است و اهالی آن قریب پنجاه شصت خانوار است در کتوک اطراف قلعه سکونت دارند."(11)