مشاهیر میناب

آداب ﻧﻮروز
ﻣﺮدمﻣﻴﻨﺎب درﻋﻴﺪ ﻧﻮروزﭘﻴﺸﺎﻧﻲ و ﺷﺎخ ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درب ﻣﻨﺎزل را ﺑﺎﮔﻠﻚ (ﮔﻞِ ﺳﺮخ)رﻧﮕﻴﻦ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ و دراﻳﻦ
راﺳﺘﺎ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﻛﻪ: زﻣﻴﻦ روي ﺷﺎخ ﮔﺎوﻣﺎﻫﻲ ﻗﺮاردارد و ﻧﻮروزروزي اﺳﺖ ﻛﻪﮔﺎوﻣﺎﻫﻲ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﺧﺴﺘﮕﻲ زﻣﻴﻦ را ازاﻳﻦ ﺷﺎخ ﺑﻪ
آن ﺷﺎخ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺳﺎزد و اﺣﻴﺎﻧﺎً در ﻧﻮروز اﮔﺮ زﻟﺰﻟﻪاي رخ ﻣﻲداد آن را در اﺛﺮ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﺷﺪن زﻣﻴﻦ از ﻳﻚ ﺷﺎخ ﺑﻪ ﺷﺎخ دﻳﮕﺮ ﮔﺎو
ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ. ﻧﻮروز در ﻣﻴﻨﺎب اﮔﺮ زﻣﺴﺘﺎن ﭘﺮﺑﺎراﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻓﺮحﺑﺨﺶ و ﻧﺸﺎطاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ و ﺳﺒﺰه و ﮔﻴﺎﻫﺎن زﻳﻨﺖﺑﺨﺶ ﻓﻀﺎي دﺷﺖ
ودﻣﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. در دوران ﮔﺬﺷﺘﻪدر ﺷﺐ روز ﻓﺮوردﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺧﺎﻧﻪاز ﺟﻤﻠﻪ: ﻛﻮزهﻫﺎي ﺳﺮ ﺷﻜﺴﺘﻪ، ﺣﺼﻴﺮ و ﺑﻮرﻳﺎ را ﻛﻪﻛﻬﻨﻪ ﺷﺪه
ﺑﻮدﻧﺪ دور ﻣﻲرﻳﺨﺘﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اﻧﺘﻈﺎر رؤﻳﺖ رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻣﻲﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه در آﺳﻤﺎن رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺳﺎل
ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ وآﻧﮕﺎه ﺑﻪﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻠﻚ (ﮔﻞ ﺳﺮخ=gelak) ﻣﻲزدﻧﺪ و ﭘﻴﺮزﻧﺎن و ﭘﻴﺮﻣﺮدان ﻧﻴﺰ ﺳﺮﺧﻮدرا ﺣﻨﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و زﻧﺎن
ﺟﻮان ﻧﻴﺰ دﺳﺖ و ﭘﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺣﻨﺎ ﻧﻘﺶ و ﻧﮕﺎر ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ. ﺳﭙﺲ ﻟﺒﺎس ﻧﻮ ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺪ، زﻧﺎن ﻧﻘﺎب (ﺑرﻛﻪ=borke) ﻧﻮ ﺑﻪ ﺻﻮرت
ﻣﻲﺑﺴﺘﻨﺪ وﻣﺮدان ﻧﻴﺰ ﻟُﻨﮓ (ﻧﻮﻋﻲ ﺷﻠﻮارﻣﺮداﻧﻪ =long) ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺪ و زﻧﺎن ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺮ ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮد ﺳﺮﻣﻪ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ
ﻣﮋدﮔﺎﻧﻲ ﻣﻲدادﻧﺪ .

دراﻳﺎمﻧﻮروزدرﺑﺎغﻫﺎي اﻃﺮاف ﻣﻴﻨﺎب (روﺳﺘﺎي ﻣﺤﻤﻮدي و ﻧﺼﻴﺮاﻳﻲ) و دﻳﮕﺮ روﺳﺘﺎﻫﺎ،ﮔﻠﻲ ﺑﻪرﻧﮓ ﺑﻨﻔﺶ ﻣﻲروﻳﺪ ﻛﻪﺑﻪﺑﻬﺎرﻛﻮ
(bahârakov) ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ و ﻣﻌﻤﻮﻻًدﺧﺘﺮﺧﺎﻧﻢﻫﺎ و آﻗﺎ ﭘﺴﺮﻫﺎ آن ﮔﻞﻫﺎرا ﺑﻪﺑﻨﺪ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ و ﺑﻪﮔﺮدن ﻣﻲآوﻳﺰﻧﺪ .
در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﺎل ﺗﻤﺎم اﻗﻮام و ﻃﺎﻳﻔﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺰرگ ﻓﺎﻣﻴﻞ و ﻳﺎ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﺷﺐ ﻳﺨﻲ راه
ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﻛﻬﻨﺴﺎﻻن ﻣﺠﻠﺲ ﻧﻴﺰ ﭼﻴﭽﻜﺎ (čičakâ = ﻗﺼﻪ)ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ و از ﺧﺎﻃﺮات ﺧﻮش ﺧﻮد وﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﮔﺬر اﻳﺎم ﺳﺨﻦ
ﻣﻲراﻧﺪﻧﺪ .
ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﺎل ﻧﻴﺰ ﮔﻠﻬﺎي ﻧﻮروزي را ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ ﻧﻮروز ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدرو ﻣﻲروﻳﻨﺪ، ﻣﻲﭼﻴﻨﻨﺪ و در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮد
ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ وﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﺑﺮگ درﺧﺖ اﻧﺒﻪ و زﻳﺘﻮن را در درب ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﻲزدﻧﺪ. ﺗﺎ ﻛﻬﻨﮕﻲ آﻧﻬﺎ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮود. از دﻳﮕﺮ اﻋﻤﺎل ﻧﻮروز در
ﻣﻴﻨﺎب ﻛﻪﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ اﻧﺠﺎمﻣﻲﮔﺮﻓﺖ،رﻧﮓﻛﺮدن ﺗﺨﻢ ﻣﺮغ ﺑﺎﮔﻠﻚ ﺑﻮدﺗﺎ ﺑﻪﻫﻨﮕﺎمﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﺎل ﻧﻮ ﺑﻪﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮدﻫﺪﻳﻪدﻫﻨﺪ و ﻫﻤﻴﻦ
ﻃﻮرآﻧﺎن ﺑﺮ روي آﺗﺶ ﻣﺤﻚ ﻣﻲرﻳﺨﺘﻨﺪ و ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر وﺳﻂ اﺑﺮوﻫﺎي ﺧﻮدرا ﻧﻴﺰ ﺑﺎﮔﻠﻚ رﻧﮓ ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﺑﻪﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎل ﻫﻨﺪيﻫﺎ زﻳﻨﺖ
ﻣﻲدادﻧﺪ .

ﺳﺒﺰه ﻧﻮروزي
ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻈﻬﺮ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻧﻮروز،ﺳﺒﺰة ﻧﻮروزي اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺎمآور ﻧﻮﺷﺪﮔﻲ ﺳﺎل و ﺑﺎرزاﻳﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖ اﺳﺖ. ﺳﺒﺰة ﻧﻮروزي ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم
ﻓﺮارﺳﻴﺪن ﻧﻮروز ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﺮدم ﻣﻴﻨﺎب دو ﺳﻪﻫﻔﺘﻪﭘﻴﺶ ازﻧﻮروز،ﮔﻨﺪم، ﺟﻮ، ارزن، ذرت، ﻟﻮﺑﻴﺎ، ﻧﺨﻮد و ﻣﺎش را ﻣﻲﻛﺎرﻧﺪ.
درﮔﺬﺷﺘﻪﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻧﺰدﻳﻚﺷﺪن ﺳﺎل ﻧﻮ ﻫﺴﺘﻪ ﺧﺮﻣﺎرا درون ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﻲﻛﺎﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﻮاﻧﻪﺑﺰﻧﺪ وﺳﺒﺰ ﺷﻮد و درﻫﻨﮕﺎمﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﺎل ازآن
اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ .

ﭘﻮﺷﺎك ﻧﻮروزي
ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﻣﻴﻨﺎب ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺎك ﻧﻮروزي اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲدﻫﻨﺪ، ﮔﻮﻳﻲ ﺗﺎ ﭘﻮﺷﺎك آﻧﻬﺎ آﻣﺎده ﻧﺸﻮد،ﻧﻮروز ﻧﻤﻲرﺳﺪ. از اﻳﻦ رو ﺑﺎزار
ﭘﺎرﭼﻪﻓﺮوﺷﺎن و ﻟﺒﺎسﻓﺮوﺷﺎن ﺳﺨﺖ داغ اﺳﺖ، ﭼﺮا ﻛﻪﺑﻪﻫﻨﮕﺎم ﻧﻮروزﻫﻤﻪﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻟﺒﺎﺳﻬﺎي ﻧﻮ ﺑﺮ ﺗﻦ ﻛﻨﻨﺪ و ﺳﺎل ﻧﻮ را ﺑﺎ ﺷﺎدي و
رﺧﺖ ﻧﻮ آﻏﺎزﻧﻤﺎﻳﻨﺪ؛ آن دﺳﺘﻪازﻣﺮدﻣﺎن ﻛﻪﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺧﺮﻳﺪن ﻟﺒﺎس ﻧﻮ را ﻧﺪارﻧﺪ، ﺑﺎ ﺧﻮداﻳﻦ ﺷﻌﺮ رازﻣﺰﻣﻪﻣﻲﻛﻨﻨﺪ :
ﻋﻴﺪ ﻣﺎ ﻧﻮروزﻣﺎ ﻛﻬﻨﻪﻗﺒﺎﻫﺮ روزﻣﺎ
ﻛﻪاز ﺷﻌﺮ ﻓﻮق اﻫﻤﻴﺖدادن ﺑﻪﻟﺒﺎس و ﭘﻮﺷﺎك ﻧﻮروزي ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد .
ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ ﺑﻪﻫﻨﮕﺎمﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﺎل، ﺑﺮﻛﻪﻫﺎي (ﻧﻘﺎب) ﺧﻮدرادورﻣﻲاﻧﺪازﻧﺪ و ﺑﺮﻛﻪﻫﺎي ﻧﻮ ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪاﻟﺒﺘﻪرﻧﮓ ﺑﺮﻛﻪﻫﺎ (borke) ﻣﺘﻔﺎوت
اﺳﺖ و از رﻧﮓ آن ﺑﺮﻛﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪآن زن، دﺧﺘﺮ اﺳﺖ، ﻳﺎ ﺑﻴﻮه اﺳﺖ و ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮ دارد و ﻳﺎ ﺷﻮﻫﺮش ﻣﺮده و ﻳﺎ176
6 و 5 ﺷﻤﺎره
اﻳﻨﻜﻪﺑﻪﻛﺪامﻓﺎﻣﻴﻞ وﺗﺒﺎر وﻗﺒﻴﻠﻪ وﻃﺎﻳﻔﻪ واﺑﺴﺘﻪاﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑﺎ آﻣﺪن ﻧﻮروزﻣﺮدﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﻟﻨﮓﻫﺎي ﻛُﻬﻨﺔ ﺧﻮدرادورﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﻟﻨﮓ دﻳﮕﺮي
ﺗﻬﻴﻪﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ

ﻣﺮدمﻣﻴﻨﺎب ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﻛﻪﻧﻮروزﻣﺎدردارد ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ درﻧﻮروز ﺧﻮﺷﻪﻫﺎي ﺗﺎزهﮔﻨﺪم و ﭘﻴﺎزرا ﺑﺮ ﺳﺮدر ﺧﺎﻧﻪﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و
ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﻬﻤﻴﻪﻣﺎدرﻧﻮروزﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. در ﺷﺐﻫﺎي ﻧﻮروزي ﺗﺎب ﻣﻲﺧﻮردﻧﺪ و ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪﺗﺎبﺧﻮردن دراﻳﻦ اﻳﺎمﻣﻮﺟﺐ
رﻳﺰش ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻣﻲﺷﻮد. اﮔﺮ درﻧﻮروزاﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﺮاي ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﺷﺘﺎﻓﺖ،ﻫﻔﺖ زن ﺑﻪرودﺧﺎﻧﻪﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و ﺳﻨﮓ ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و آﻧﮕﺎه ﻗﺒﺮ
را ﻣﻲﺑﺴﺘﻨﺪ. اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﭼﻨﺪ روز ﻗﺒﻞ از ﻧﻮروز ﺑﻪ وادي ﺧﺎﻣﻮﺷﺎن ﻣﻲﭘﻴﻮﺳﺖ ودر آراﻣﺴﺘﺎن اﺑﺪي آرام ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ، ﺑﻪﻫﻨﮕﺎم رﺳﻴﺪن ﻧﻮروز
ﺑﺮاﻳﺶ ﻋﺰا ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪﻳﻜﺴﺎل ازآن ﻣﺎﺟﺮاﮔﺬﺷﺘﻪاﺳﺖ

ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﺎل ﻧﻮ
ﻗﺒﻞ از ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﺎل ﻧﻮ،ﻣﺮدم ﻣﻴﻨﺎب ﺳﺮ و ﭘﺎي ﺧﻮد را ﭘﺎك ﻣﻲﺷﻮﻳﻨﺪ و ﺟﺎﻣﺔﻧﻮ ﻣﻲ ﭘﻮﺷﻨﺪ. ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر رﻳﺴﻤﺎﻧﻲ را از ﺷﺎخ درﺧﺘﻲ
ﺗﻨﻮﻣﻨﺪ ﻣﻲآوﻳﺰﻧﺪ و دﺧﺘﺮان ﺑﺮ آن ﻧﺸﺴﺘﻪ و در ﻫﻮا ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ «ﺟﻮﻛﻮﺧﻮردن» ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﺎل، در ﺧﺎﻧﻪ اﺳﭙﻨﺪ
دود ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﭘﺲ از ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎي ﻧﻮروزي و ﺗﺒﺮﻳﻚﮔﻔﺘﻦ ﺳﺎل ﻧﻮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺰرﮔﺎن ﻓﺎﻣﻴﻞ ﻣﻲروﻧﺪ و در اﻳﻦ دﻳﺪو ﺑﺎزدﻳﺪﻫﺎ ﻛﻮدﻛﺎن از
ﺑﺰرﮔﺘﺮﻫﺎﻋﻴﺪي درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ دردﺳﺖداﺷﺘﻦ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ وآب و ﮔﻼب ﺑﺮ ﻣﺰارﻋﺰﻳﺰان ازدﺳﺖرﻓﺘﺔ ﺧﻮد ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و
ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻓﺎﺗﺤﻪﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ و ﺳﺎل را ﺑﺎ ﺧﻮﺷﻲ و ﺷﺎدي ﺷﺮوع ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ، اﻣﺎ ﺑﻌﺪ ازﻧﻮروزﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪﻫﻮا ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ روﺑﻪﮔﺮﻣﻲ ﺑﺮود
و ﺳﺒﺰهﻫﺎ ﺧﺸﻚ ﺷﻮد. ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮداﻋﺘﻘﺎدﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪﭘﺲ ازﻧﻮروزﺗﻐﻴﻴﺮات ﻏﻴﺮﻣﻨﺘﻈﺮهاي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ درﻫﻮا اﻳﺠﺎد ﺷﻮد