آب و هوا تنگستان

ـــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــ

*

*

دشتی از جمله شهرستان‌های فرهنگی ایران زمین و يكي از مناطق مهم استان بوشهر است و شهر خورموج مرکز این شهرستان است. مساحت این شهرستان 5346 کیلومتر مربع است. جمعيت اين شهرستان بر اساس آخرين سرشماري در سال 85، 74898 نفر با تعداد 16002 خانوار اعلام گرديده است. جمعیت شهری 42152 نفر و جمعیت روستا نشین این شهرستان 30361 نفر می باشد.تعداد 2385 نفر جمعیت غیر ساکن این شهرستان را تشکیل می دهد. از کل جمعیت شهرستان 37490 نفر مرد و 37408 نفر زنان را تشکیل می دهند. جمعیت شهر خورموج (مرکز شهرستان) 32225 نفر و شهر کاکی 9897 نفر می باشد. از نظر وسعت دومين شهرستان استان و آب و هواي آن گرم و خشك مي باشد. شهرستان دشتی در درازای جغرافيايی 51 درجه و 22 دقيقه و پهنای جغرافيايی 28 درجه و 39 دقيقه و در بلندی 60 متری از سطح دريا قرار دارد. شهرستان دشتی در مسیر بزرگراه سیراف (بوشهر- هرمزگان) و خوزستان به هرمزگان قرار دارد. همچنین محور ساحلی بوشهر به دیر از شهرستان دشتی عبور می کند و طرح ریلی راه آهن استان که بخشی از آن در حال انجام است از شهرستان دشتی می گذرد که تاثیر بسزایی در رشد و توسعه اقتصادی شهرستان خواهد داشت.ضمنا لازم به ذکر است شهرستان دیر، کنگان و جم در جنوب استان پنج شهرستان تنگستان ، بوشهر،دشتستان،گناوه و دیلم در سمت شمال این شهرستان واقع شده اند. اهالی دشتی از نژاد آريايی هستند. مردم دشتی مسلمان و شيعه مذهبند و فارسی را با گويش محلی صحبت می کنند. صنايع دستی در شهرستان دشتی بيش تر شامل صنايع دستی عشايری است که اغلب آن ها را دست بافت ها تشکيل می دهند. از اين ميان می توان به حصيربافی، گليم و جاجيم بافی اشاره نمود.
گویش دشتی ریشه در زبان باستان ایران و زبان پهلوی ساسانی دارد و برگرفته از زبان لری است. زبان لری خود متفرعات زبان پهلوی جنوب غربی است ، چنان که به نوشته اُرنسکی : " لهجه‌های لری و بختیاری از آن قبایل جنوب غربی ایران است به طور کلی به گروهی از لهجه‌های ایران مربوط است که لهجه‌های جنوب غربی فارس نیز جزء آن می‌باشند."
گویش دشتی از دقیق ترین و از نظر استقلال زبان‌های محلی از خالص ترین گویش‌های جنوب ایران است که اغلب کلمات اصیل فارسی در آن وجود دارد. شاخه‌های این گویش از حدود جغرافیایی دشتی گذشته ، تا بنادر ثلاثه و توابع آن ادامه دارد و حتی در منطقه کوهستانی جم و ریز اغلب کلمات به صورت فصیح کتابی استعمال می‌شود.

یکی از نشانه‌های اصالت گویش دشتی این است که هنوز واژه و لغاتی از زبان پهلوی ساسانی در آن وجود دارد چنان که در بعضی از روستاه‌های دشتی که کمتر تحت تأثیر زبان عربی و سایر زبان‌های بیگانه قرار گرفته‌اند برخی از کلمات و واژه‌های زبان پهلوی محفوظ مانده‌است. به طور مثال لغت کٌهنه « Kohne » را کوهنه « Kwahne » تلفظ می‌کنند که در زبان پارسی باستان کوهنک « Kwahnak » بوده تنها تغییری که بر این لغت عارض شده تبدیل حرف « کاف » در آخر کلمه به «‌ها » غیر ملفوظ است یا لغت خوش از خوَش « Xwas » و خورد از خوَرد« Xward » تلفظ می‌کنند هم چنین واژگان « شتر » اشتر «Ostor » اِشتُو « Estow » « شتاب » و ... همگی بازمانده زبان پهلوی جنوبی یعنی زبان رایج روزگار ساسانی است.

علم در شهرستان دشتی پیشینه‌ای طولانی دارد و بدین سبب باید به سخن رئیس جمهور سابق ایران سید محمد خاتمی اشاره کرد که دشتی را نگین فرهنگی جنوب نامیدند. علت این مسئله را می‌توان در وجود مشاهیر و بزرگانی دانست که این شهرستان در طول تاریخ خود که بسیاری آن را با پیش از اسلام مرتبط می‌دانند به جامعه ی ایران ارائه داده‌است. بزرگانی چون حضرت آیت الله حاج میرزا احمد دشتی نجفی، مفتون دشتی، فایز دشتی، خالو حسین دشتی، غلامرضا دادبه، میرزا محمد جعفر خان حقایق نگار خورموجی، ،حاج سید علینقی حسینی دشتی و محمد خان دشتی ، آیت الله سید مصطفی حسینی دشتی و آیت الله حاج شیخ میرزا ابراهیم دشتی و استاد حاج سید محمد حسن نبوی و ... . همچنین باید به این نکته اشاره کرد که وجود مدارس کهن در این شهرستان قدمتی نزدیک به 150 سال دارد که در نوع خود قابل توجه می باشد از این دست مدارس کهن می توان به مدرسه ای که توسط مجنهد مرحوم شیخ عبدالله حاجیانی در این شهر اداره می شد اشاره کرد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گردآورنده: کیوان(police)